Πώς να καταναλώσω με σύνεση τα γλυκά των γιορτών;
Γιορτές και ποικιλία δελεαστικών γλυκών είναι έννοιες ταυτόσημες! Ένα πρότυπο υγιεινής διατροφής δεν απαγορεύει καμία ομάδα τροφίμων (εκτός κι αν συντρέχουν ιατρικοί λόγοι), και, συνεπώς, η με μέτρο κατανάλωση γλυκών, δυνητικά, είναι εφικτή ως μέρος μιας υγιεινής διατροφής.
Αν και πολλές φορές τα γλυκά ενοχοποιούνται για την αύξηση του σωματικού βάρους ή για χρόνια νοσήματα- συμπεριλαμβανομένων των καρδιαγγειακών παθήσεων ή του σακχαρώδους διαβήτη τύπου ΙΙ- στην πραγματικότητα, όταν καταναλώνονται συνετά, δεν επηρεάζεται αρνητικά η σωματική υγεία ή το βάρος μας.
Λαμβάνοντας υπ’ όψιν το παραπάνω, προκύπτει το εύλογο ερώτημα: πώς καταφέρνουμε να απολαύσουμε τα γιορτινά γλυκά, χωρίς όμως, να παραβούμε το επιτρεπτό μέτρο;
Τα συμπεριλαμβάνουμε στη διατροφή μας.
Όταν απαγορεύουμε στον εαυτό μας την απόλαυση γλυκών το μυαλό μας δεν μπορεί να «διαφύγει» αυτής της έλλειψης και προσκολλάται σε αυτή, με αποτέλεσμα, εν τέλει, να ενδίδουμε και να προσλαμβάνουμε μεγαλύτερη ποσότητα, ώστε να κορεστεί η μεγάλη μας επιθυμία για γλυκό. Αν, επομένως, δίνουμε στον εαυτό μας την ευκαιρία για γλυκό «άνευ όρων» -όχι όμως «άνευ ορίων»- , η επιθυμία αυτή καταλαγιάζει σε σημαντικό βαθμό.
Κατ’ επέκταση, τα γλυκά μπορούν να αποτελέσουν μέρος της διατροφής μας, ακόμη κι αν επιθυμούμε να χάσουμε βάρος. Αυτό είναι εφικτό βάζοντας μικρότερες μερίδες στο γεύμα μας -συνοδευόμενο με μεγάλη σαλάτα- ή προγραμματίζοντας περισσότερη άσκηση (ακόμη κι αν πρόκειται για έναν περίπατο για χριστουγεννιάτικα ψώνια).
Θέλουμε πραγματικά να φάμε γλυκό;
Συχνά συγχέουμε το αίσθημα πείνας, που αποτελεί φυσιολογικό μηχανισμό του σώματος ειδοποιώντας ότι είναι ώρα για το επόμενο γεύμα/σνακ, με τη λιγούρα, την έντονη επιθυμία για γλυκό ή αλμυρό σνακ που διαρκεί για περίπου 10 λεπτά. Όταν πεινάμε, είναι σαφώς προτιμητέο να φάμε ένα θρεπτικό και χορταστικό γεύμα ή σνακ, ενώ, όταν αισθανόμαστε λιγούρα, μπορούμε να απασχοληθούμε με κάτι για λίγα λεπτά, όπως ένα τηλεφώνημα σε φίλο/η ή μια εργασία του σπιτιού, και το αίσθημα λιγούρας θα περάσει.
Άλλες φορές, πάλι, χρησιμοποιούμε τα γλυκά ως επιβράβευση, ως αγχολυτικό, ως τρόπο χαλάρωσης ή και ξεκούρασης. Το φαγητό, όμως, δεν μπορεί να επιλύσει, μαγικά, ενδεχόμενα προβλήματα που προκύπτουν. Είναι αναγκαίο να εστιάσουμε στο πρόβλημα που μας απασχολεί, να μετριάσουμε την έντασή του, παρά να προσπαθήσουμε να το βάλουμε, προσωρινά, στην άκρη. Επίσης, ως επιβράβευση μπορούμε να βρεθούμε με φίλους ή να αγοράσουμε ένα μικρό δωράκι στον εαυτό μας -που δεν τρώγεται-.
Επιλέγουμε το γλυκό που μας αρέσει πραγματικά.
Είναι βέλτιστο να είμαστε επιλεκτικοί με τα γλυκά που επιλέγουμε να καταναλώνουμε, εφόσον τα καταναλώνουμε για απόλαυση, κι όχι εξαιτίας της διατροφικής τους αξίας. Εάν μας προσφέρεται οποιοδήποτε γλυκό που –κατά περίπτωση- δεν μας ελκύει τόσο ή δεν θέλουμε να φάμε γλυκό εκείνη τη στιγμή, μπορούμε να αρνηθούμε ευγενικά, λέγοντας ότι θα κεραστούμε σε λίγο.
Προτιμάμε να καταναλώνουμε τα γλυκά με γεμάτο στομάχι.
Τα γλυκά δεν χορταίνουν ούτε προσφέρουν τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη το σώμα μας. Σε περίπτωση που καταναλώσουμε γλυκό, ενώ πεινάμε ή αντί φαγητού, υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προσλάβουμε μεγαλύτερη ποσότητα γλυκού, ώστε να νιώσουμε κορεσμό. Γι’ αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να θρέψουμε πρώτα στο σώμα μας με τα απαραίτητα θρετπικά συστατικά, ώστε να λειτουργεί σωστά, και μετά να απολαύσουμε το αγαπημένο μας γλυκό.
Τρώμε συνειδητά και απολαμβάνουμε πραγματικά το γλυκό μας.
Οι γρήγοροι ρυθμοί της καθημερινότητας μας οδηγούν στην ασυναίσθητη κατανάλωση τροφίμων. Πόσες φορές δεν έχουμε καταναλώσει ολόκληρη μερίδα φαγητού ή γλυκού, χωρίς να το αντιληφθούμε;
Όταν επιθυμούμε ένα γλυκό, ας πάρουμε μια μερίδα από αγαπημένο μας γλυκό, κι ας την απολαύσουμε τρώγοντας σε ένα ήρεμο περιβάλλον τρώγοντας μικρές μπουκιές και αργά, ούτως ώστε να απολαύσουμε τη γεύση, την υφή, τη θερμοκρασία αλλά και τα συστατικά του γλυκού. Γενικότερα τρώγοντας συνειδητά απολαμβάνουμε το γλυκό μας, οπότε και καταλαβαίνουμε ότι δεν θέλουμε και δεύτερη μερίδα. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ικανοποιημένοι από τη μερίδα που φάγαμε μειώνουμε την πιθανότητα να βγούμε εκτός ορίων με τα γλυκά.
Τοποθετούμε τα γλυκά σε σημείο που δεν είναι ορατό και εύκολα προσβάσιμο.
Ένα ξένο ρητό λέει: “Out of sight, out of mind”, που σημαίνει: εκτός οπτικού πεδίου, εκτός μυαλού”.
Η κατανάλωση γλυκών -ειδικά την περίοδο των γιορτών- γίνεται λόγω συνήθειας ή λιγούρας, μιας που τα έχουμε σε προσβάσιμο σημείο, σχεδόν διάσπαρτα σε όλο το σπίτι. Η έρευνα καταδεικνύει ότι, όταν τοποθετούμε λιχουδιές σε ορατό σημείο, τότε αυξάνεται η πιθανότητα να τις καταναλώσουμε, και μάλιστα σε ποσότητα. Ενδείκνυται να τοποθετούμε τα γλυκά σε ντουλάπι που δεν ανοίγουμε συχνά, έτσι ώστε να μειώνουμε την πιθανότητα της υπερ-κατανάλωσής τους.
Μοιραζόμαστε τα γλυκά με φίλους και ανθρώπους που έχουν ανάγκη.
Η ύπαρξη ποικιλίας αλλά και ποσότητας γλυκών στο σπίτι συνιστά αναμφίβολα πειρασμό. Προτιμότερο είναι να κρατάμε μικρή ποσότητα στο σπίτι και τα υπόλοιπα να τα διαμοιράζουμε σε φίλους και συγγενείς ή σε άτομα που έχουν ανάγκη από μικρές πράξεις καλοσύνης. Ορφανοτροφεία, γηροκομεία και άλλα ιδρύματα είναι κάποια εξ αυτών που έχουν ανάγκη τέτοιων χειρονομιών.
Εν κατακλείδι, αν και εστιάζουμε στα εποχικά εδέσματα, οι γιορτές είναι ένα εφαλτήριο να περάσουμε ποιοτικότερο χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους μας. Ας απολαύσουμε τα αγαπημένα μας γλυκά, χωρίς να θέτουμε άσκοπους και ανέφικτους περιορισμούς, αλλά συνειδητά και, αφού πρώτιστα έχουμε καλύψει τις ανάγκες του σώματός μας σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Πώς μπορούμε να μειώσουμε την πρόσληψη θερμίδων κάνοντας μικρές αλλαγές;
Το ισοζύγιο ενέργειας είναι οδηγός στην πρόσληψη, απώλεια και διατήρηση του σωματικού βάρους. Η ισορροπία στην πρόσληψη και την κατανάλωση ενέργειας είναι το κλειδί στη διατήρηση του σωματικού βάρους, ενώ με αλλαγή στην ισορροπία αυτή έρχεται η μείωση ή η αύξηση του βάρους.
Η ενέργεια μετριέται σε θερμίδες και οι θερμίδες «μεταφράζονται» σε ποσότητα τροφίμων, επομένως εάν τρώμε περισσότερο απ’ ότι χρειάζεται ο οργανισμός μας για τις λειτουργίες του και τις καθημερινές δραστηριότητες το σωματικό βάρος αυξάνεται, ενώ αντίθετα όταν τρώμε λιγότερες θερμίδες το βάρος μειώνεται.
Μικρές αλλαγές στην ισορροπία αυτή μακροπρόθεσμα έχουν αντίκτυπο στο σωματικό βάρος. Ο τρόπος μαγειρέματος και τα συστατικά, το σερβίρισμα και τα συνοδευτικά μπορούν να διαμορφωθούν έτσι ώστε να «φύγουν» θερμίδες από το πιάτο, χωρίς να το καταλάβει κανείς.
- Οι τηγανητές πατάτες είναι η αδυναμία αρκετών ανθρώπων. Μετά το τηγάνισμα προσπαθήστε να αφαιρέσετε όσο πιο πολύ λάδι μπορείτε πριν τις βάλετε σε πιατέλα με απορροφητικό χαρτί. Επίσης, το σερβίρισμα σε ένα μικρότερο μπολ ξεγελάει το μάτι!
- Πολλές φορές η ποσότητα λαδιού που προστίθεται στο φαγητό και στις σαλάτες είναι υπερβολική, με αποτέλεσμα το θερμιδικό περιεχόμενο να αυξάνεται κατακόρυφα. Προσθέστε μια κουταλιά της σούπας για κάθε άτομο που θα καταναλώσει το φαγητό ή τη σαλάτα ή φτιάξτε dressing με λεμόνι ή ξύδι.
- Η πρωτεΐνη είναι το πιο χορταστικό θρεπτικό συστατικό. Πηγές πρωτεΐνης είναι τα αυγά, τα ψάρια, το κρέας και τα πουλερικά, τα όσπρια και τα γαλακτοκομικά. Προσθέστε μια πηγή πρωτεΐνης σε κάθε γεύμα σας.
- Αφαιρέστε την πέτσα και το εμφανές λίπος από το κρέας και τα πουλερικά, και προτιμήστε γαλακτοκομικά χαμηλά σε λιπαρά. Τα γιαούρτια με γεύσεις περιέχουν αρκετή ζάχαρη, οπότε είναι προτιμότερο να διαλέξετε απλό γιαούρτι και να προσθέσετε εσείς τα φρούτα.
- Εάν η σούπα είναι στο μενού, προσθέστε στις μερίδες περισσότερο ζωμό, απ’ ότι συνήθως για να ξεγελάσετε το μάτι και να χορτάσετε πιο γρήγορα.
- Στο εμπόριο κυκλοφορούν πλέον σάλτσες, όπως κέτσαπ, μουστάρδα, μαγιονέζα και άλλες με λιγότερη ζάχαρη, αλάτι και λιπαρά, χωρίς μεγάλη διαφορά στη γεύση.
- Οι φυτικές ίνες θα σας βοηθήσουν να χορτάσετε πιο γρήγορα και να μείνετε χορτάτοι για περισσότερη ώρα. Συνοδεύστε τα γεύματά σας με σαλάτα (ωμή ή βραστή) και να προτιμάτε τα προϊόντα ολικής άλεσης, όπως μαύρο ψωμί, μακαρόνια ολικής άλεσης και μαύρο ρύζι. Η αντικατάσταση των δημητριακών πρωινού που περιέχουν ζάχαρη με βρώμη ή δημητριακά ολικής άλεσης χωρίς πρόσθετη ζάχαρη θα σας κρατήσουν χορτάτους για περισσότερη ώρα.
Το φαγητό είναι απόλαυση, όμως η υπερφαγία είναι ένας από τους παράγοντες που οδηγούν στην πρόσληψη βάρους. Η μείωση του υπερβάλλοντος λίπους και των πρόσθετων σακχάρων στα τρόφιμα είναι από τα πιο επίκαιρα θέματα στην βελτίωση της διατροφής και στην πρόληψη και αντιμετώπιση της παχυσαρκίας.
Blondies με μπανάνα, κανέλα και φυστικοβούτυρο
Όταν έχεις μια πολυ ώριμη μπανάνα, την κανεις γλύκισμα! Οι μπανάνες στη ζαχαροπλαστική μπορούν να αντικαταστήσουν το βούτυρο, ενώ με τη χρήση ώριμων φρούτων σε συνταγές μειώνουμε και τη σπατάλη τροφίμων και να κάνουμε τη διατροφή μας πιο φιλική προς το περιβάλλον.
Για 9 κομμάτια θα χρειαστείτε:
- 1 ώριμη μπανάνα λιωμένη με πιρούνι
- 1/3 φλ φυστικοβούτυρο
- 1/4 φλ μέλι ή άλλο σιρόπι
- 1/3 φλ ρόφημα αμυγδάλου ή γάλα
- 1 1/2 φλ αλεύρι βρώμης (βρώμη στο μπλέντερ)
- 1/4 κ.γ. σόδα
- 1 κ.γ. κανέλα
- 1 βανιλίνη
Εκτέλεση:
1. Προθερμάνετε το φούρνο στους 200 βαθμούς
2. Σε ένα μπολ αναμείξτε τη μπανάνα, το ρόφημα αμυγδάλου, το μέλι και το φυστικοβούτυρο.
3. Προσθέστε τα υπόλοιπα υλικά και ανακατέψτε καλά
4. Τοποθετήστε το μίγμα σε ένα μεσαίου μεγέθους τετράγωνο πυρέξ και ψήστε για 15 λεπτά.
Αν θέλετε μπορείτε να πασπαλίσετε το ωμό μίγμα με λίγη ζάχαρη & κανέλα.
Καλη απόλαυση!
Πώς τα σχολικά σνακ επηρεάζουν την υγεία και την απόδοση των μαθητών
Στην Ελλάδα, το κολατσιό του σχολείου είναι ένα σημαντικό κομμάτι της διατροφής των παιδιών και παίζει ουσιαστικό ρόλο στην ημέρα του μαθητή. Στόχος της κατανάλωσης αυτού του μικρού γεύματος είναι να παρέχει ενέργεια και θρεπτικά συστατικά για να κρατήσει τους μαθητές σε εγρήγορση και συγκέντρωση.
Οι Έλληνες μαθητές, σε αντίθεση με μαθητές άλλων χωρών, επιστρέφουν στα σπίτια τους για το κύριο γεύμα της ημέρας. Αυτός ο πολιτισμικός κανόνας δίνει έμφαση στον οικογενειακό χρόνο και επιτρέπει ένα πλούσιο, σπιτικό γεύμα. Ωστόσο, το σνακ που φέρνουν στο σχολείο είναι ζωτικής σημασίας για να γεφυρώσουν τις ενεργειακές και διατροφικές τους ανάγκες μεταξύ του πρωινού και του κύριου γεύματος.
Ακόμη και ένα μικρό σνακ μπορεί να επηρεάσει σημαντικά τη γνωστική λειτουργία. Τα πλούσια σε θρεπτικά συστατικά σνακ όπως οι ξηροί καρποί ή τα φρούτα παρέχουν ενέργεια και απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, διατηρώντας την εγρήγορση και την συγκέντρωση στο μάθημα. Από την άλλη πλευρά, τα σνακ με υψηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα μπορεί να οδηγήσουν σε ραγδαίες αυξομειώσεις στην ενέργεια, επηρεάζοντας την προσοχή και τη συγκέντρωση στην τάξη.
Ωστόσο, πολλές φορές, ειδικά σε παιδιά μεγαλύτερων τάξεων και εφήβους, η ποιόητα του δεκατιανού στο σχολείο είναι αρκετά χαμηλή.
Ενώ τα παραδοσιακά ελληνικά σνακ όπως το κουλούρι ή οι πίτες είναι αγαπητά, υπάρχει ανάγκη να αξιολογηθούν τα διατροφικά τους προφίλ στο πλαίσιο των σύγχρονων διατροφικών συστάσεων. Η εξισορρόπηση της παράδοσης με τη διατροφή μπορεί να προσφέρει στους μαθητές τα καλύτερα και των δύο κόσμων.
Η πρόσβαση σε μιας ποικιλίας επιλογών πλούσιων σε θρεπτικά συστατικά μπορεί να προσθέσει ποικιλία και οφέλη για την υγεία στη σκηνή του Ελληνικού σχολείου. Η διασφάλιση ότι το σχολικό σνακ είναι πλούσιο σε θρεπτικά συστατικά είναι ζωτικής σημασίας, ειδικά όταν εξετάζουμε την ανάπτυξη, τη γνωστική λειτουργία και τη σωματική υγεία. Ένα σωστά επιλεγμένο σνακ μπορεί να παρέχει απαραίτητες βιταμίνες και μέταλλα, διασφαλίζοντας ότι οι μαθητές παραμένουν σε καλή υγεία και στην κορυφή της αναπτυξιακής τους τροχιάς, να μπορούν να συμμετέχουν στις σχολικές δραστηριότητες, το μάθημα και το παιχνίδι.
Τι θα μπορούσε να είναι αυτό το δεκατιανό;
Τα παιδιά χρειάζονται θρεπτικά σνακ, που περιέχουν πηγές πρωτεΐνών, υδατανθράκων και φυτικών ινών. Τα συσκευασμένα τρόφιμα (μπισκότα, κρουασάν κτλ.) και τα ροφήματα (πχ. χυμοί) μπορεί να είναι η εύκολη λύση για το δεκατιανό, αλλά δεν σημαίνει ότι είναι η κατάλληλη για τα παιδιά. Είναι τρόφιμα πλούσια σε θερμίδες, σάκχαρα, λιπαρά και αλάτι, και πτωχά σε απαραίτητα θρεπτικά συστατικά.
Συνεπώς, είναι θεμιτό και σημαντικό τα παιδιά να παίρνουν στο σχολείο τρόφιμα, όπως τοστ και σάντουιτς (πχ. με τυρί ή/και αυγό, και λαχανικά ή με φυστικοβούτυρο και μπανάνα), παξιμάδια ολικής άλεσης με τυρί και ντομάτα, σπιτικές μπάρες βρώμης, σπιτική πίτα (πχ. σπανακόπιτα), και φρέσκα φρούτα, ενώ είναι απαραίτητος και ο αυστηρός έλεγχος των τροφίμων που πωλούνται στα σχολικά κυλικεία.
Επενδύοντας σε υγιεινές συνήθειες, όχι μόνο φροντίζουμε για τη φυσική ευεξία των παιδιών, αλλά δίνουμε και στον νου τους την τροφή που χρειάζεται για να ανθίσει. Προστατεύοντας τη διατροφή τους, επενδύουμε στο μέλλον τους.