Αποτοξίνωση: μύθος ή πραγματικότητα;
Τα περιοδικά αφιερώνουν πολλές σελίδες για τις δίαιτες αποτοξίνωσης, ενώ οι διάσημες δεν σταματούν να μιλούν για τις δίαιτες τέτοιου τύπου που ακολουθούν. Όμως, τι σημαίνει πραγματικά αποτοξίνωση και τελικά ενδείκνυται για απώλεια βάρους;
Ο όρος «αποτοξίνωση» σημαίνει απαλλαγή από εθισμό. Η αποτοξίνωση είναι ζωτικής σημασίας σε περίπτωση εθισμού και δηλητηρίασης.
Όμως, η κατάχρηση του όρου αυτού τον έχει κάνει συνώνυμο με τη διαδικασία απομάκρυνσης βλαβερών ή τοξικών ουσιών από τον οργανισμό, χρησιμοποιώντας ακριβά συμπληρώματα, υπερ-τρόφιμα, επιθέματα που αλλάζουν χρώμα, και άλλα προϊόντα στα οποία, όμως, δεν ορίζεται τι σημαίνει αποτοξίνωση, από ποιες τοξικές ουσίες απαλλάσσεται ο οργανισμός, ενώ παράλληλα ούτε οι κατασκευαστές δεν μπορούν να υποδείξουν στοιχεία από επιστημονικές μελέτες που να υποστηρίζουν τους ισχυρισμούς τους.
Αν και πολυδιαφημισμένες, οι δίαιτες αποτοξίνωσης δεν απομακρύνουν τις «βλαβερές ουσίες που έχουν συσσωρευτεί στον οργανισμό μας», καθώς τη λειτουργία απομάκρυνσης των βλαβερών ουσιών την έχουν αναλάβει οι νεφροί, το ήπαρ, οι πνεύμονες και το δέρμα.
Συνεπώς, εάν τα όργανα είναι υγιή και λειτουργούν πλήρως, τότε ο οργανισμός αποβάλλει κανονικά τα βλαβερά προϊόντα του μεταβολισμού και των φαρμάκων, ενώ σε αντίθετη περίπτωση, γίνεται η ανάλογη θεραπεία από τον ιατρό. Ιδιαίτερα σε περίπτωση ασθένειας αντενδείκνυται ο αυστηρός αποκλεισμός ομάδων τροφίμων, ώστε ο οργανισμός να λαμβάνει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάρρωση και την ενίσχυσή του.
Άτομα που ακολουθούν δίαιτες αποτοξίνωσης ισχυρίζονται σημαντική απώλεια βάρους σε σύντομο χρονικό διάστημα, γεγονός αναμενόμενο ύστερα από αυστηρό περιορισμό θερμίδων και πολλών ομάδων τροφίμων. Η αντικατάστασή γευμάτων και τροφίμων με σκευάσματα και χυμούς χαμηλής θερμιδικής πυκνότητας μπορούν να οδηγήσουν σε ελλείψεις θρεπτικών συστατικών, όπως βιταμίνες, σίδηρο και ασβέστιο.
Παράλληλα, ο μεταβολισμός επιβραδύνεται και η απώλεια βάρους οφείλεται κυρίως σε απώλεια υγρών. Βέβαια, τα κιλά επανέρχονται μετά το πέρας της δίαιτας, λόγω της επιστροφής στις παλιές διατροφικές συνήθειες, και την επαναπρόσληψη των υγρών.
Υπάρχουν όμως κάποια θετικά στοιχεία που μπορούμε να κρατήσουμε από τέτοιου είδους δίαιτες και να τις ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας, ώστε να βελτιώσουμε τη διατροφή μας, όπως η σωστή χρήση του αλκοόλ, η κατανάλωση φρούτων και λαχανικών και η μείωση κατανάλωσης κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Όσον αφορά το αλκοόλ, συστήνεται η κατανάλωση έως 1 ποτό για τις γυναίκες και έως 2 ποτά για τους άνδρες ημερησίως.
Επίσης, πέντε μερίδες φρούτων και λαχανικών την ημέρα τροφοδοτούν τον οργανισμό με απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία και φυτικές ίνες.
Είναι προτιμότερο να φάτε παρά να πιείτε σε χυμό τα φρούτα, ώστε να καταναλώσετε και τις φυτικές ίνες τους. Τέλος, συχνή κατανάλωση κόκκινου κρέατος και αλλαντικών έχουν ενοχοποιηθεί για αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Συνεπώς είναι θεμιτή η μέτρια κατανάλωσή τους, όχι πάνω από 500 γραμμάρια την εβδομάδα.
Δυστυχώς πίσω από τη βιομηχανία της «αποτοξίνωσης» κρύβονται καλά οργανωμένες στρατηγικές μάρκετινγκ που με ευκολία χειρίζονται και εκμεταλλεύονται την άγνοια του κοινού προς όφελός τους. Ένας υγιεινός τρόπος ζωής, με μια πλήρη διατροφή, όπως για παράδειγμα η Μεσογειακή Δίαιτα, που παρέχει όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζεται ο οργανισμός, σε συνδυασμό με άσκηση, μπορεί επιφέρει την ευεξία και την υγεία.
Οδηγός για meal prepping
Επιστρέφουμε σε μια νέα κανονικότητα, και για πολλούς οι ρυθμοί της καθημερινότητας παραμένουν γρήγοροι!
Το περασμένο διάστημα καθίσαμε σπίτι και είχαμε το χρόνο να μαγειρέψουμε & να πειραματιστούμε με νέες συνταγές. Τώρα που δεν θα έχουμε την πολυτέλεια του χρόνου, μπορούμε να προετοιμάσουμε από πριν τα γεύματα της ερχόμενης εβδομάδας, έτσι ώστε να έχουμε έτοιμο φαγητό & σνακ!
Η πρακτική αυτή μας βοηθά να εξοικονομήσουμε αρκετό χρόνο από το μαγείρεμα, ενώ έχοντας ήδη έτοιμα τα γεύματα και τα σνακ μας δεν μπαίνουμε εύκολα στον πειρασμό να πάρουμε φαγητό απ’ έξω ειδικά αν καταναλώνουμε το μεσημεριανό μας στο γραφείο! Μάλιστα, αν ακολουθούμε πρόγραμμα διατροφής, η προετοιμασία των γευμάτων μας βοηθά ακόμη περισσότερο να μένουμε πιστοί στο πρόγραμμά μας.
Το αρχικό βήμα είναι να κάνουμε ένα πρόγραμμα με τα φαγητά και σνακ που μας αρέσουν (πολύ σημαντικό!) & θέλουμε να φάμε την επόμενη εβδομάδα. Είναι βολικό να φτάξουμε συνταγές που μπορούν να καταψυχθούν ή να διατηρηθούν στο ψυγείο, με υλικά που ήδη έχουμε σπίτι.
Επίσης σημαντικό είναι να διαλέξουμε μια μέρα που έχουμε χρόνο για μαγείρεμα (και πλύσιμο των σκευών) και να αφιερώσουμε ορισμένες ώρες για την προετοιμασία.
Μετέπειτα, μαγειρεύουμε & μεριδοποιούμε τα γεύματα και σνακ και τα τοποθετούμε στο ψυγείο ή/και την κατάψυξη για τις επόμενες μέρες/εβδομάδες!
Ενδιαφέρεστε να βελτιώσετε την ποιότητα της διατροφής σας; Κλείστε το εξ' αποστάσεως ή δια ζώσης ραντεβού σας εδώ!
Ακόμη και για όσους θεωρούν ότι το meal prepping δεν τους ταιριάζει, μπορεί να εφαρμοστεί εν μέρει, ειδικά σε δύκσολες ή/και χρονοβόρες συνταγές, όπως όσπρια, ζύμες (δαιτηρούνται στην κατάψυξη), σάλτσες, σούπες καθώς και ψωμί & μπάρες, καθώς και για το πρωινό, το οποίο μπορεί να ετοιμαστεί από το προηγούμενο βράδυ!
Ένα πλήρες γεύμα περιέχει λαχανικά, πηγή πρωτεϊνης & πηγή υδατανθράκων.
Αναφορικά με τα λαχανικά, καλό είναι να τα ετοιμάσουμε το πρωί ή αμέσως πριν φάμε, αλλιώς το προηγούμενο βράδυ σε περίπτωση έλλειψης χρόνου. Για ακόμη μεγαλύτερη ευκολία μπορούμε να επιλέξουμε κατεψυγμένα λαχανικά, τα οποία θα βράσουμε τελευταία στιγμή ή μπορούμε να αγοράσουμε έτοιμη σαλάτα κομμένη. Σημαντικό να βάλουμε το dressing στο τέλος, πριν φάμε το γεύμα, αλλιώς θα “μαραθεί” η σαλάτα.
Αναφορικα με την πηγή πρωτεϊνης, μπορούν να ψηθούν και διατηρηθούν, χωρίς να χάσουν τη γεύση τους τα όσπρια, το κοτόπουλο, και τα φιλέτα ψαριού (πχ. σολομός). Τα αυγά μπορούν να βραστούν και να διατηρηθούν στο ψυγείο!
Οι πηγές υδατανθράκων είναι το πιο εύκολο κομμάτι. Μπορούμε να έχουμε ως πηγή αμύλου ψωμί (διατηρείται στην κατάψυξη), παξιμάδια, καλαμπόκι, ή να βράσουμε και να αφήσουμε στο ψυγείο ρύζι, πλιγούρι, ζυμαρικά (ιδανικά για μακαρονοσαλάτες). Οι πατάτες δεν διατηρούνται γευστικές στο ψυγείο και την κατάψυξη!
Προσοχή! Ενώ στην κατάψυξη τα τρόφιμα διατηρούνται για μήνες, στο ψυγείο διατηρούνται μόνο για λίγες μέρες!
Τι μπορώ να ετοιμάσω από πριν;
Γεύμα/Σνακ |
Ιδέες |
---|---|
Πρωινά |
αλμυρά ή γλυκά muffin, αυγό βραστό, baked oatmeal, κουλούρι, pancakes, κέικ μπανάνας |
Σνακ |
μπάρες δημητριακών, muffin (αλμυρά, γλυκά, αυγού), λαχανικά (κομμένα καρότα, ντοματίνια & τυρί), τοστ με τυρί & γαλοπούλα, σως γιαούρτιού με μυρωδικά & λαχανικά, παγωτό μπανάνα, μπάρες γιαούρτιού |
Γεύματα |
Σούπες, Όσπρια, Μακαρονοσαλάτες (πχ. με κοτόπουλο, τόνο ή σολομό), Σαλάτα με σολομό & παξιμάδια, Ταμπουλέ, Σαλάτα οσπρίων (πχ. με φακή και πλιγούρι ή κινόα) |
Άλλα |
Σάλτσα ντομάτας, ψωμί, σάλτσες (πχ. πέστο), Κομμένα λαχανικά για σούπες (πχ. πιπεριά, καροτο, κρεμμυδι κ.α.) |
Φωτογραφία από Love & Lemons
Πώς θα κάνουμε τους φίλους & την οικογένειά μας υποστηρικτές στην προσπάθειά μας;
Η οικογένεια και οι φίλοι μας είναι υποστηρικτές μας σε σημαντικά ζητήματα της ζωής μας, στις χαρές και τις λύπες! Η υποστήριξή τους μπορεί να αποτελέσει σημαντικό παράγοντα και στην απώλεια βάρους! Mάλιστα, άτομα που έχασαν και διατήρησαν το βάρος τους βοηθήθηκαν και από τα θετικά σχόλια που δέχτηκαν και την ενεργητική βοήθεια στην προσπάθειά τους. Αντιθέτως, η κριτική για την απώλεια βάρους δεν βοηθά!
Στα πλαίσια ενός προγράμματος διατροφής ή μιας προσπάθειας για βελτίωση της ποιότητας της διατροφής, για πολλούς είναι σημαντικό να αναζητήσουν την υποστήριξη των γύρω τους. Μάλιστα, έχω δει στο γραφείο διαιτώμενη να παρατά την προσπάθειά της, παρά τα εξαιρετικά αποτελέσματα, λόγω της συνεχούς κριτικής από τον συντροφο.
Το φαγητό, πέρα από ανάγκη και απόλαυση, έχει και κοινωνικό ρόλο. Δηλαδή, θα βγούμε με την παρέα μας για φαγητό, θα δούμε την οικογένειά μας σε οικογενειακά τραπέζια και θα περάσουμε ωραία, συνοδεία φαγητού. Επίσης, στο σπιτι, οι λιχουδιές αποτελούν πειρασμό, ειδικά όταν βρίσκονται σε ορατό και εύκολα προσβάσιμο σημείο.
Πώς θα κάνουμε τους γύρω μας υποστηρικτές στην προσπάθειά μας;
Αρχικά, να αναφέρω ότι μπορούμε να ζητήσουμε οι οικειοι μας να γινουν υποστηρικτές μας, και αυτό γίνεται με τη συζήτηση. Δηλαδή, ζητάμε από τους γύρω μας να μας υποστηρίξουν με τον τρόπο που βοηθάει εμάς.
Στην/στον σύντροφό μας ή/και σε φίλους μας θα ανακοινώσουμε οτι θα κάνουμε μια προσπάθεια για απώλεια βάρους ή/και βελτίωσης της διατροφής μας, και θα θέλαμε να μας υποστηρίξουν με τον τάδε τρόπο.
Για παράδειγμα, στον σύντροφό μας μπορούμε να ζητήσουμε να μη φέρνειγλυκίσματα στο σπιτι, ή να τα τοποθετεί σε μη ορατό/μη προσβασιμο/κρυφό σημείο, ή να ζητήσουμε τους να παραγγέλνουμε απ’ έξω μια φορά την εβδομάδα. Στους φίλους και τους συναδέλφους μας, αναλόγως μπορούμε να τους ζητήσουμε να μην μας προσφέρουν γλυκίσματα ή να προτείνουμε την κατανάλωση πιο θρεπτικών και χορταστικών τροφίμων.
Επίσης, πολλοί διαιτώμενοι βοηθώνται με το να μην τους ρωτάνε πόσα κιλά έχασαν αυτή την εβδομάδα, καθώς τους επιφέρει μεγαλύτερο άγχος, επομένως, μπορούμε να ζητήσουμε να μην μας κάνουν ανάλογες ερωτήσεις. Ακόμη, δεν χρειάζεται καν να αναφέρουμε οτι κάνουμε προσπάθεια απώλειας βάρους, και απλως να πούμε οτι εστιάζουμε αυτό το διάστημα περισσότερο στην ποιότητα της διατροφής μας. Δεν χρειάζεται καν να αιτιολογήσουμε την προσπάθειά μας! Ακόμη, δεν χρειάζεται να αιτιολογήσουμε ή να απολογηθούμε για την άρνησή μας να καταναλώσουμε ένα τρόφιμο που δεν θέλουμε!
Αν δούμε οτι οι οικείοι μας δεν είναι διατεθιμένοι να μας βοηθησουν, τότε μπορούμε να βρούμε τη μέση λύση με άλλο τρόπο, όπως να βλέπουμε τους φίλους μας για καφέ αντί για φαγητό, να ετοιμάζουμε τις δικές μας λιχουδιές και αγαπημένα γεύματα ενώ οι φίλοι ή ο/η σύντροφος καταναλώνουν τα δικά τους. Κάθε περίπτωση είναι διαφορετική, όμως μπορεί να βρεθεί η χρυσή τομή, και αυτό δεν επηρεάζει αρνητικά τους γύρω μας, ενώ μας βοηθά να πετύχουμε το στόχο μας και να νιώσουμε καλύτερα μακροπρόθεσμα! Φυσικά, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν έχουμε την επιλογή να καταναλώσουμε και να απολαύσουμε το τρόφιμο/λιχουδιά που καταναλώνουν οι γύρω μας, όταν αυτό θέλουμε πραγματικά!
Θέλετε να ελέγξετε το σωματικό σας βάρος, χωρίς στερήσεις και αυστηρούς κανόνες; Κλείστε το ραντεβού σας εδώ!
Η επίτευξη του στόχου μας είναι μεν δική μας υπόθεση και δέσμευση, όμως δεν παύει η στήριξη να έχει βοηθητικό ρόλο στην ψυχολογία και στην καθημερινότητά μας. Ως διαιτώμενοι έχουμε τη δυνατότητα να ζητήσουμε από τους οικείους μας τη στήριξη που χρειαζόμαστε, και ως σύμαχοι των αγαπημένων μας συντρόφων και φίλων οφείλουμε να στηρίξουμε τους στόχους τους, εφόσον μπορούμε, ή τουλάχιστον να αποφύγουμε να γίνουμε σαμποτέρ.
Ευχαριστώ πολύ την Ιωάννα Γρηγοράκη, Ψυχολόγο-Ψυχοθεραπεύτρια για την πολύτιμη βοήθειά της στη συγγραφή του παρόντος άρθρου.
Πηγές
Karfopoulou E, Anastasiou CA, Avgeraki E, Kosmidis MH, Yannakoulia M. The role of social support in weight loss maintenance: results from the MedWeight study. J Behav Med. 2016 Jun;39(3):511-8. doi: 10.1007/s10865-016-9717-y.
Wang ML, Pbert L, Lemon SC. Influence of family, friend and coworker social support and social undermining on weight gain prevention among adults. Obesity (Silver Spring). 2014 Sep;22(9):1973-80. doi: 10.1002/oby.20814.
Η ψυχολογία της δίαιτας, Judith Beck
Mini ομελέτες με ντομάτα και τυρί φέτα
Mini ομελέτες με λαχανικά ιδανικές για πρωινό, βραδινό ή ακόμη και σνακ!
Τι θα χρειαστείτε για την πανεύκολη, χορταστική και γρήγορη συνταγή (4 μερίδες):
- 4 αυγά
- 1 μεγάλη ντομάτα
- 3 σπιρτόκουτα τυρί φέτα
- 2 κ.σ. βρώμη
- Ελαιόλαδο
- Αλατοπίπερο
Εκτέλεση:
1. Προθερμάνετε το φούρνο στους 200 βαθμούς Κελσίου
2. Κόψτε τη ντομάτα σε μικρά κομμάτια και αφαιρέστε τα σποράκια.
3. Κόψτε σε μικρά κομμάτια το τυρί φέτα.
4. Αναμείξτε τη ντομάτα, το τυρί και τη βρώμη σε ένα μπολ, και προσθέστε αλατοπίπερο.
5. Βάλτε λίγο λάδι σε μικρές φόρμες για cupcakes/σουφλε (όπως στη φωτογραφία) και προσθέστε το παραπάνω μείγμα.
6. Χτυπήστε τα αυγά και ρίξτε τα στις φόρμες, στις οποίες έχετε ήδη προσθέσει το μείγμα ντομάτας, φέτας και βρώμης.
7. Βάλτε τις φόρμες στο φούρνο στους 200 βαθμούς Κελσίου για 15-20 λεπτά.
8. Καλή απόλαυση!