Πώς θα τρώμε λιγότερο κόκκινο κρέας;
Το κόκκινο κρέας είναι από τα πιο κοινά τρόφιμα που καταναλώνουμε πλέον, αν και στη Μεσογειακή Διατροφή η κατανάλωση του κόκκινου κρέατος ήταν πολύ πιο σπάνια.
Η αυξημένη κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο νόσου και θανάτου από καρδιαγγειακά και καρκίνο, καθώς και αυξημένο κίνδυνο πρώιμου θανάτου.
Συγκεκριμένα, τα επεξεργασμένα κρέατα πλέον αποτελούν σαφή καρκινογόνα (κατηγορία 1) για ανάπτυξη καρκίνου, ενώ το κόκκινο κρέας (εκτός ψαριού και πουλερικών) αποτελεί πιθανή αιτία καρκίνου (κατηγορία 2Α), όπως δείχνουν πάνω από 800 έρευνες που μελετήθηκαν από τον οργανισμό «International Agency for Research on Cancer».
Ως κόκκινο κρέας εννοούμε το χοιρινό, το μοσχαρίσιο, το κατσικίσιο και αρνίσιο κρέας, καθώς και τον κιμά από το κρέας αυτό. Στο κόκκινο επεξεργασμένο κρέας ανήκουν τα σαλάμια, το μπέικον τα λουκάνικα και άλλα κρέατα που έχουν υποστεί επεξεργασία. Ως μια μερίδα ορίζεται 2 φέτες επεξεργασμένου κρέατος (πχ. 2 φέτες γαλοπούλα), ή 90 γραμμάρια/ 1 τράπουλα κρέατος (πχ. 90 γραμμάρια χοιρινή μπριζόλα).
Μια μελέτη διάρκειας 28 ετών, με 24.000 συμμετέχοντες έδειξε ότι άτομα που έτρωγαν το περισσότερο κόκκινο κρέας είχαν την τάση να πεθαίνουν πιο νωρίς και συχνά από καρδιαγγειακά και καρκίνο. Για κάθε επιπλέον μερίδα κόκκινου κρέατος ο κίνδυνος θανάτου αυξήθηκε κατά 13%, ενώ για κάθε μερίδα επεξεργασμένου κρέατος κατά 20%.
Μάλιστα, στη μελέτη αυτή τα άτομα που κατανάλωναν το περισσότερο κόκκινο κρέας είχαν την τάση να πεθαίνουν σε πιο νεαρή ηλικία, και πιο συχνά από καρδιαγγειακά και καρκίνο. Επίσης, ζύγιζαν περισσότερο, ασκούνταν λιγότερο, κάπνιζαν και έπιναν πειρσσότερο αλκοόλ, σε σχέση με πιο υγιή άτομα της μελέτης.
Συστήνεται να καταναλώνουμε λιγότερο κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας, και να δίνουμε έμφαση σε άλλες καλές πηγές πρωτεϊνών. Πώς μπορούμε να μειώσουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος;
- Meatless Mondays. Μια πρωτοβουλία για την αποφυγή κατανάλωσης κόκκινου κρέατος τις Δευτέρες, με σκοπό την βελτίωση των διατροφικών συνηθειών του πληθυσμού. Πολύ απλά αποφύγετε να καταναλώσετε κόκκινο και επεξεργασμένο κρέας τη Δευτέρα, επιλέγοντας ως σνακ ξηρούς καρπούς, κουλούρι, ή φρούτα και για κυρίως γεύμα μπορείτε να φτιάξετε όσπρια ή σαλάτα ανακατεμένη με όσπρια, όπως φασολάκια μαυρομύτικα, ένα λαδερό φαγητό (με προσεγμένη την ποσότητα ελαιολάδου βέβαια) ή ψάρι ή κοτόπουλο.
- Πρόγραμμα με ποικιλία. Μπορούμε να φτιάξουμε εβδομαδιαίο πρόγραμμα για κύρια γεύματα, με όλες τις ομάδες τροφίμων. Για παράδειγμα, τη Δευτέρα τρώμε λαδερό, την Τρίτη κοτόπουλο, την Τετάρτη όσπριο, την Πέμπτη και το Σάββατο ψάρι, την Παρασκευή ζυμαρικά ή ομελέτα, και την Κυριακή κόκκινο κρέας!
- Μπορούμε να αλλάξουμε κλασσικές συνταγές με κόκκινο κρέας. Τα μπιφτέκια κοτόπουλο είναι εξίσου γευστικά με τα κλασσικά, ενώ έχουν και λιγότερο κορεσμένο λίπος! Επίσης, μπορούμε να φτιάξουμε μπιφτέκια από ρεβύθια ή και φακές, ή ακόμα και παστίτσιο με κοτόπουλο ή φακές!
- Μπορούμε να αντικαταστήσουμε μια μερίδα το κόκκινο κρέας την εβδομάδα με ψάρι. 2 μερίδες ψαριού την εβδομάδα, κυρίως λιπαρών ψαριών αρκούν για επιτύχουμε την πρόσληψη των ω-3 λιπαρών που χρειαζόμαστε!
- Μπορούμε να μειώσουμε την ποσότητα κρέατος στο πιάτο μας και να συμπληρώσουμε τη μερίδα μας με όσπρια ή και λαχανικά!
- Μπορούμε να βελτιώσουμε την ποικιλία στα τοστ και τα σάντουιτς προτιμώντας αντί για αλλαντικό να βάλουμε μόνο τυρί με λαχανικά ή τυρί φέτα και ντομάτα, ή τόνο και λαχανικά!
- Μια καλή και γρήγορη εναλλακτική στο κόκκινο κρέας είναι το αυγό, με την εξαιρετικής ποιότητας πρωτεϊνη του! Ειδικά τις μέρες που βιαζόμαστε μπορούμε να φτιάξουμε μια ομελέτα με λαχανικά και τυρί!
Η διατροφή μας παίζει σημαντικό ρόλο στην πρόληψη χρόνιων ασθενειών, όπως τα καρδιαγγειακά, ο διαβήτης και ο καρκίνος. Μια υγιεινή διατροφή, όπως η Μεσογειακή Διατροφή χαρακτηρίζεται από ποικιλία τροφίμων, με χαμηλη όμως πρόσληψη κόκκινου κρέατος! Ας δοκιμάσουμε νέες και παλιές υγιεινές συνταγές, και ας προτιμήσουμε το κόκκινο κρέας πιο σπάνια!
Πώς πρέπει να κατανέμονται οι θερμίδες μέσα στην ημέρα
Πώς πρέπει να κατανέμονται οι θερμίδες μέσα στην ημέρα
Το πώς και τι θα φάμε μέσα στη μέρα, και μέχρι ποια ώρα αποτελούν βασικά ζητήματα συζήτησης γύρω από τη διατροφή. Στο δημοτικό μαθαίνουμε ότι το πρωινό είναι πιο βασικό γεύμα της ημέρας, και το βράδυ θα πρέπει να τρώμε ελαφριά, ενώ ορισμένοι προτιμούν να αποφεύγουν το πρωινό. Στο εξωτερικό, το κύριο γεύμα της ημέρας είναι το βραδινό, ενώ στην Ελλάδα στο μεσημεριανό.
Τι λέει η έρευνα για όλα αυτά; Πώς πρέπει να κατανέμονται οι θερμίδες μέσα στην ημέρα;
Τα τελευταία χρόνια, ένας νέος κλάδος της επιστήμης της διατροφής είναι η “χρονοδιατροφή”, η οποία εξετάζει την αλληλεπίδραση της ώρας σίτισης, και της μεταβολικής υγείας με τον κιρκάρδιο ρυθμό. Ο κιρκάρδιος ρυθμός είναι το σύστημα που ελέγχει τον καθημερινό βιολογικό ρυθμό, συγχρονίζοντας τη φυσιολογία (μεταβολισμός, έκφραση γονιδίων) και τη συμπεριφορά (ύπνος, σίτιση), ανάλογα με την ώρα της ημέρας, και επηρεάζεται από εξωτερικά ερεθίσματα, όπως την εναλλαγή φωτός-σκότους, και τα επεισόδια σίτισης (γεύματα και σνακ).
Ο σύγχρονος τρόπος ζωής μας έχει οδηγήσει στην πολύωρη έκθεση στο τεχνητό φως των συσκευών, στην πρόσληψη τροφής αργά το βράδυ, ειδικά σε άτομα που εργάζονται με κυλιόμενο ή νυχτερινό ωράριο, και στην κατάκλιση πολύ αργά το βράδυ. Αυτές οι καθημερινές πρακτικές μπορούν να “αποσυντονίσουν” τον κιρκάρδιο ρυθμό, και να οδηγήσουν σε διαταραγμένο μεταβολισμό γλυκόζης και καρδιομεταβολικές νόσους, όπως και έχει φανεί σε μελέτες σε νοσηλευτές που δουλεύουν κυλιόμενο ωράριο.
Οι μελέτες έχουν εστιάσει στα ωράρια σίτισης, και στον αριθμό και το μέγεθος των επεισοδίων σίτισης, όμως, η δυσκολία που αντιμετωπίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η διαφορετική κουλτούρα γύρω από το φαγητό (πχ. σε μερικές χώρες 1μμ θεωρείται αργά για φαγητό, και σε άλλες χώρες 1μμ είναι νωρίς για φαγητό), και το γεγονός ότι η διατροφική συμπεριφορά ενός ατόμου έχει διαφέρει μέρα με τη μέρα.
Έχει παρατηρηθεί ότι η κατανάλωση της πλειοψηφίας των θερμίδων νωρίς στη μέρα, πριν τις 3 μμ, σχετίζεται με χαμηλότερη ενεργειακή πρόσληψη, υψηλότερης ποιότητας διατροφή και πιο καλά δομημένα γεύματα.
Σε μελέτες παρατήρησης, το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίστηκε με την πρακτική της πρόσληψης των περισσότερων θερμίδων του εικοσιτετραώρου αργότερα μέσα στην ημέρα, ή το βράδυ. Παράλληλα, μειωμένη πιθανότητα για αυξημένο σωματικό βάρος είχαν όσοι κατανάλωναν τις περισσότερες θερμίδες στο πρωινό και το μεσημεριανό. Βέβαια, η συσχέτιση αυτή φαίνεται να οφείλεται στην υψηλότερη πρόσληψη θερμίδων όταν οι περισσότερες θερμίδες καταναλώνονται αργότερα μέσα στη μέρα. Παράλληλα, η μη σταθερότητα στα γεύματα του πρωινού και του μεσημεριανού έχει συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για μεταβολικό σύνδρομο μακροπρόθεσμα, και ενδεχομένως επηρεάζει την επιλογή γευμάτων την υπόλοιπη μέρα. Γενικότερα, η τακτική κατανάλωση πρωινού φαίνεται να έχει προστατευτική δράση ενάντια στον διαβήτη τύπου ΙΙ.
Τα μέχρι τώρα δεδομένα της χρονοδιατροφής μας οδηγούν στη σύσταση του να δώσουμε έμφαση στην κατανάλωση των περισσότερων θερμίδων της ημέρας στο πρωινό και το μεσημεριανό, με την κατανάλωση ελαφρών γευμάτων σχετικά νωρίς το βράδυ. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να κοιμηθούμε νηστικοί ή πεινασμένοι ή ότι θα πρέπει να παραλείψουμε το βραδινό μας, αλλά να επιλέξουμε ένα θρεπτικό, ελαφρύ βραδινό, και αν κοιμόμαστε αργά το βράδυ ή δουλεύουμε νύχτα, να προτιμήσουμε θρεπτικά γεύματα και σνακ που είναι πλούσια σε πρωτεΐνη.
Τα πλεονεκτήματα του να δώσουμε έμφαση στην κατανάλωση των περισσότερων θερμίδων νωρίς στη μέρα έχουν να κάνουν με τη ρύθμιση του βάρους, της γλυκόζης και των λιπιδίων του αίματος, αν και οι ακριβείς μηχανισμοί, ιδιαίτερα πίσω από την ρύθμιση του βάρους, δεν έχουν αποσαφηνιστεί ακόμη.
Πηγές
Flanagan A, Bechtold DA, Pot GK, Johnston JD. Chrono-nutrition: From molecular and neuronal mechanisms to human epidemiology and timed feeding patterns. J Neurochem. 2021 Apr;157(1):53-72. doi: 10.1111/jnc.15246. Epub 2020 Dec 10. PMID: 33222161.
Beccuti G, Monagheddu C, Evangelista A, Ciccone G, Broglio F, Soldati L, Bo S. Timing of food intake: Sounding the alarm about metabolic impairments? A systematic review. Pharmacol Res. 2017 Nov;125(Pt B):132-141. doi: 10.1016/j.phrs.2017.09.005. Epub 2017 Sep 18. PMID: 28928073.
Vetter C, Devore EE, Ramin CA, Speizer FE, Willett WC, Schernhammer ES. Mismatch of Sleep and Work Timing and Risk of Type 2 Diabetes. Diabetes Care. 2015 Sep;38(9):1707-13. doi: 10.2337/dc15-0302. Epub 2015 Jun 24. PMID: 26109502; PMCID: PMC4542269.
Molzof HE, Wirth MD, Burch JB, Shivappa N, Hebert JR, Johnson RL, Gamble KL. The impact of meal timing on cardiometabolic syndrome indicators in shift workers. Chronobiol Int. 2017;34(3):337-348. doi: 10.1080/07420528.2016.1259242. Epub 2017 Jan 20. PMID: 28107043; PMCID: PMC5527274.
Πόσες θερμίδες έχει ένα κουταλάκι ζάχαρη;
Η ζάχαρη αποτελεί ένα από τα πλέον δαιμονοποιημένα τρόφιμα, με πολλούς να θεωρούν οτι είναι άκρως “παχυντική”. Η πραγματικότητα βέβαια είναι κάπως διαφορετική.
Ας ξεκινήσουμε με τον ορισμό της ζάχαρης. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα ελεύθερα σάκχαρα (ζάχαρη) είναι “Όλοι οι μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες που προστίθενται στα τρόφιμα από τον παρασκευαστή, τον μάγειρα ή τον καταναλωτή, καθώς και τα σάκχαρα που βρίσκονται φυσικά στο μέλι, τα σιρόπια και τους χυμούς φρούτων”. Ο ορισμός αυτός αποκλείει τα φυσικά απαντώμενα σάκχαρα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών και των σακχάρων που βρίσκονται στην κυτταρική δομή των τροφών (πχ. σιτηρά, φρούτα & λαχανικά).
Ένα κουταλάκι του γλυκού λευκή κρυσταλλική ζάχαρη, γύρω στα 4 γραμμάρια προσδίδει 16 θερμίδες, οι οποίες προέρχονται αποκλειστικά από υδατάνθρακες (σάκχαρα), ενώ ουσιαστικά δεν περιέχει άλλα θρεπτικα συστατικά. Το ίδιο ισχύει και για άλλα σάκχαρα, όπως η φρουκτόζη, η καστανή, η ακατέργαστη ζάχαρη, το μέλι και άλλα σιρόπια.
Σε ορισμένα σιρόπια υπάρχουν και άλλα θρεπτικά συστατικά, συνήθως σε αμελητέες ποσότητες, με εξαίρεση τη μελασσα η οποία περιέχει Σίδηρο, βιταμίνη Β6 και Ασβέστιο, ενώ το μέλι περιέχει και βιοδραστικές ουσίες. Φυσικά, δεν βασιζόμαστε σε αυτά τα τρόφιμα για να λάβουμε μεγάλη ποσότητα μικροθρεπτικών συστατικών, καθώς αυτο θα σήμαινε και την υπερκατανάλωσή τους!
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, συστήνει να μην ξεπερνά η κατανάλωση ελευθέρων σακχάρων το 10% της ημερήσιας πρόσληψης ελευθέρων σακχάρων ενώ η επιπλέον μείωση στο 5% έχει επιπρόσθετα οφέλη για την υγεία. Αυτό δηλαδή σημαίνει οτι δεν χρειάζεται να αποκλείσουμε όλα τα ελευθερα σάκχαρα από τη διατροφή μας, αλλά να τα έχουμε σε περιορισμένη ποσότητα, καθώς η υπερκατανάλωση της ζάχαρης (όλων των ελευθέρων σακχάρων) είναι εκείνη που σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για υπερβάλλον σωματικό βάρος και χρόνιες νόσους, και χαμηλής ποιότητας διατροφή.
Στην πράξη, δεν είναι τόσο η ζάχαρη που προστίθεται στον καφέ μας που αποτελεί ζήτημα, αλλά η ζάχαρη που βρίσκεται στα αναψυκτικά, τους χυμούς και άλλα ροφήματα, στα γλυκίσματα, τα δημητριακά πρωινού και τα σνακ που καταναλώνουμε σε τακτική βάση.
Συνεπώς, αναφορικά με τη ζάχαρη, η σύσταση για μείωση της πρόσληψής της δεν έχει να κάνει με το θερμιδικό της περιεχόμενο, αλλά με την έλλειψη θρεπτικών συστατικών, και την εύκολη υπερκατανάλωσή της μέσω τροφίμων που επίσης δεν είναι ιδιαίτερα θρεπτικά.
Πηγές:
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 26-30 Μαρτίου 2018
1. Έχετε ακούσει για τα τεστ δυσανεξίας;
Γνωρίζετε ότι δεν έχουν καμία επιστημονική βάση, ενώ υπάρχουν και σχετικές υπουργικές αποφάσεις;
Κρατήστε τα χρήματά σας, και αγοράστε περισσότερα φρούτα, και λαχανικά, ή έναν διάδρομο για άσκηση στο σπίτι!
Διαβάστε το άρθρο μου εδώ.
2. Πολλές φορές ακούμε για τα "superfoods", και ξεχνάμε τα δικά μας σούπερ τρόφιμα, όπως το ταχίνι!
Θρεπτικό, με καλά λιπαρά, πρωτεΐνη και ασβέστιο μπορεί να χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως, ειδικά κατά τη διάρκεια της νηστείας!!!
Διαβάστε εδώ πώς μπορούμε να το χρησιμοποιήσουμε σε διάφορες συνταγές!
Εσείς πώς το καταναλώνετε συνήθως;
3. Διαβάστε εδώ για τη διατροφή κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης!
Πόσο πρέπει να τρώει η έγκυος; Τι πρέπει να τρώει και τι πρέπει να προσέξει ή να αποφύγει;
4. Έχετε δοκιμάσει μους σοκολάτας με αβοκάντο; Δοκιμάστε αυτή την υπέροχη, νηστίσιμη συνταγή από τον Άκη Πετρετζίκη!
5. Γεμιστές μελιτζάνες με… φακές!!! Μια διαφορετική νηστίσιμη συνταγή από τη Minimalist Baker!