Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 7-12 Ιανουαρίου 2018
1. Το βάρος μας αυξομειώνεται καθημερινά. Γι' αυτό αξιολογούμε την πρόοδο απώλειας βάρους σε βάθος χρόνου!!!
2. "Raw water": η νέα (επικίνδυνη) μόδα στο νερό!!!
Αν και στην αρχή πίστευα ότι ήταν φάρσα, η νέα επικίνδυνη και ακριβή (60 δολλάρια/ μπουκάλα!) μόδα είναι η κατανάλωση αφιλτράριστου νερού. Και όχι δεν εννοώ από τη βρύση, χωρίς φίλτρο, αλλά από πηγές, χωρίς να φιλτραριστεί!
Ως αποτέλεσμα, μικροοργανισμοί και ιοί, Αρσενικό, απόβλητα, φυτοφάρμακα και άλλες ουσίες μένουν στο αφιλτράριστο νερό, και όταν καταναλωθεί ο καταναλωτής βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο για διάφορες ασθένειες, πέρα από διάρροια!
Ας μην ξεχνάμε ότι η πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα, ενώ λόγω μη πόσιμου νερού έχουν πεθάνει και πεθαίνουν αρκετοί άνθρωποι!
3. H κετογονική δίαιτα (ketogenic diet) είναι μια θεραπευτική δίαιτα, η οποία χρησιμοποιείται σε ασθενείς με επιληψία, υπό επίβλεψη ιατρού και διαιτολόγου που δεν αποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή, ενώ είναι και υπό έρευνα για άλλες παθήσεις.
Εδώ και δεκαετίες τη δίαιτα αυτή την έχουν μετατρέψει σε μια από τις πολλές παράδοξες δίαιτες που κυκλοφορούν. Πέρα από τον όρο κετογονική δίαιτα θα βρείτε παραλλαγές της δίαιτας ως Atkins, Paleo, αλλά και με άλλα ονόματα. Φέτος, μάλιστα οι κετογονικές δίαιτες είναι στις πέντε χειρότερες δίαιτες για το 2018, σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων!
4. Ο Angry Chef Anthony Warner στο παρακάτω άρθρο αναλύει τα φετινά βιβλία αδυνατίσματος με τον μοναδικό του τρόπο!
Συνεχώς τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα βιβλία για αδυνάτισμα, γραμμένα όχι από διαιτολόγους, αλλά από αυτοαποκαλούμενους διατροφολόγους, γυμναστές, σεφ και διασημότητες που έχασαν βάρος.
Τα αυξημένα ποσοστά υπερβάλλοντος σωματικού βάρους αποτελούν πέρα από θέμα προσωπικής υγείας, και ένα μεγάλο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Παράλληλα, ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων βρίσκεται ή έχει κάνει στο παρελθόν δίαιτα, αλλά το προβλημα της παχυσαρκίας αντί να μετριάζεται, όλο και διογκώνεται!
Τι έχουν να μας προσφέρουν τα βιβλία αδυνατίσματος;
-Κάποιοι μπορεί να βοηθηθούν ή να κινητοποιηθούν.
-Άλλοι θα βρουν τις προτεινόμενες συνταγές (με αβοκάντο και ομελέτες όπως παρατηρεί σε κάθε βιβλίο ο Angry Chef) ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες.
-Πολλοί, όμως, μπορεί να απογοητευτούν και αυτό γιατί τα βιβλία αδυνατίσματος, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν περιέχουν τόσο συμβουλές διατροφής, αλλά μη τεκμηριωμένους περιορισμούς τροφίμων και ομάδων τροφίμων, κανόνες, ενώ διαιωνίζουν μύθους γύρω από τη διατροφή.
Καθένας μας είναι διαφορετικός. Έχει διαφορετικές ανάγκες, διατροφικές προτιμήσεις, budget, και στόχους. Το θέμα δεν είναι να αδυνατίσουμε. Όλες οι δίαιτες λειτουργούν στην απώλεια βάρους, αρκεί να τρώμε λιγότερο από αυτό που χρειαζόμαστε. Το θέμα είναι να είμαστε υγιείς, να έχουμε υγιή σχέση με το φαγητό και να μην ξεχνάμε την κοινωνική του υπόσταση, και αν θέλουμε να χάσουμε βάρος, τότε να κάνουμε με έναν υγιή τρόπο που θα μας βοηθήσει μακροπρόθεσμα.
5. Τι να προτιμήσουμε για ένα θρεπτικό σνακ;
- Αποξηραμένα φρούτα (με ή χωρίς ξηρούς καρπούς)
- Φρουτοσαλάτα
-Μήλο κομμένο σε πολύ λεπτές φέτες, ψημμένο στο φούρνο με κανέλλα
- Μήλο κομμένο σε φέτες με φυστικοβούτυρο ή ταχίνι με μέλι
- Γιαούρτι με φρεσκοκομμένα ή παγωμένα φρούτα
- Σπιτικά popcorn αρωματισμένα με μπαχαρικά
- Ψημμένα ρεβύθια με μπαχαρικά (ψήστε στο φούρνο βρασμένα ρεβύθια, πασπαλισμένα με μπαχαρικά, πάνω σε μια λαδόκολλα)
- Μίνι ομελέτα με λαχανικά ψημμένη σε ταψάκι για cupcakes
- Ψωμί με αβοκάντο και ντομάτα
- Λαχανικά κομμένα σε λωρίδες με χούμους
- Λαχανικά κομμένα σε λωρίδες με τυρί
- Energy balls
Πόσο γρήγορος είναι ο μεταβολισμός σας;
Ο μεταβολισμός, και το πόσο «γρήγορος» ή «αργός» είναι απασχολεί αρκετά τα άτομα που προσπαθούν να χάσουν βάρος. Τι είναι όμως ο μεταβολισμός, πώς τον μετράμε και τι σχέση έχει με το μεταβολισμό των τροφών;
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή πόση ενέργεια ή θερμίδες προσλαμβάνει μέσω της τροφής και πόσες χρειάζεται ή «καίει» ο οργανισμός μέσα σε μία ημέρα. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες το βάρος μειώνεται.
Με τον όρο μεταβολισμό ή βασικό μεταβολισμό ή βασικό μεταβολικό ρυθμό εννοούμε τις ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού για τις βασικές του λειτουργίες, όπως την αναπνοή, την κυκλοφορία του αίματος, τη διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας σώματος και τη λειτουργία της καρδιάς, όταν το άτομο βρίσκεται σε ηρεμία, ύστερα από ολονύκτια νηστεία, δηλαδή χωρίς τροφή.
Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως την ηλικία, την επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, τη σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες.
Καθένας έχει διαφορετικό βασικό μεταβολισμό, ενώ ανάλογα με το πόσο καθιστική ή δραστήρια ζωή διάγει ο βασικός μεταβολισμός μπορεί να αποτελεί το 45-70% της συνολικής ημερήσιας ενεργειακής δαπάνης.
Για να μετρήσουμε το βασικό μεταβολικό ρυθμό μπορούμε α) να χρησιμοποιήσουμε υπάρχουσες εξισώσεις με παράγοντες το βάρος, το ύψος, την ηλικία και το φύλο, β) να μετρήσουμε την απώλεια θερμότητας του σώματος μέσω άμεσης θερμιδομετρίας και γ) να μετρήσουμε την κατανάλωση οξυγόνου και παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα μέσω έμμεσης θερμιδομετρίας.
Η χρήση εξισώσεων και η έμμεση θερμιδομετρία αποτελούν τους πιο κοινούς τρόπους μέτρησης του βασικού μεταβολικού ρυθμού, με την έμμεση θερμιδομετρία να είναι πιο έγκυρη, καθώς δεν εκτιμούμε απλώς, αλλά μετράμε το βασικό μεταβολισμό και έτσι μπορούμε με μεγαλύτερη ακρίβεια να εκτιμήσουμε τη συνολική ημερήσια ενεργειακή δαπάνη και να αναπτύξουμε ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής!
Για τη μέτρηση του βασικού μεταβολισμού το άτομο θα πρέπει να είναι νηστικό για 12 ώρες, να έχει μόλις ξυπνήσει, να μην έχει γυμναστεί την προηγούμενη ημέρα, να είναι υγιές, χωρίς πυρετό, να είναι ξαπλωμένο και σε χώρο σε θερμοκρασία δωματίου. Λόγω του ότι δεν μπορούμε πάντα να έχουμε τις παραπάνω συνθήκες, κατά το πλείστον μετράμε το μεταβολισμό ηρεμίας με το άτομο να είναι νηστικό για 4 ώρες.
Το πόσο γρήγορος ή αργός είναι ο μεταβολισμός προκύπτει από τη σύγκριση του βασικού μεταβολισμού (ή μεταβολισμού ηρεμίας) με τον προβλεπόμενο από τις εξισώσεις μεταβολισμό.
Από την άλλη, με τον όρο μεταβολισμό της τροφής εννοούμε τις βιοχημικές διεργασίες που αποσκοπούν στην αποικοδόμηση των θρεπτικών συστατικών της τροφής, με σκοπό την παραγωγή χημικής ενέργειας για τις φυσιολογικές λειτουργίες του οργανισμού και τη βιοσύνθεση δομικά και λειτουργικά σημαντικών μορίων του οργανισμού.
Ανεξάρτητα με το μεταβολισμό του οργανισμού, η ενέργεια που προσδίδει ένα τρόφιμο είναι συγκεκριμένη. Δηλαδή, οποιοσδήποτε καταναλώσει ένα τρόφιμο 100 θερμίδων θα προσλάβει ενέργεια 100 θερμίδων!
Η μέτρηση του βασικού μεταβολισμού είναι σημαντική για την εκπόνηση ενός εξατομικευμένου προγράμματος διατροφής, καθώς από άτομο σε άτομο, ακόμη και με το ίδιο βάρος, ύψος, ηλικία και φύλο ο μεταβολισμός μπορεί να διαφέρει αρκετά! Σε γενικές γραμμές, άτομα με «γρήγορο» μεταβολισμό μπορούν να χάνουν πιο εύκολα βάρος σε σχέση με άτομα με «αργό» μεταβολισμό.
Θέλω να χάνω πάνω από 2 κιλά την εβδομάδα. Μπορώ;
Η πραγματικότητα της απώλειας βάρους: Αποκαλύπτοντας τον μύθο της επιλογής του ρυθμού απώλειας βάρους
Στον σημερινό κόσμο, οι γρήγορες, "μαγικές" λύσεις και οι υποσχέσεις για άμεση απώλεια βάρους διαφημίζονται ευρέως. Συχνά παρουσιάζονται στη μορφή αυστηρής διατροφής, αν και αναγράφεται πάντα η φράση "χωρίς κόπο", και ορισμένες φορές συμπληρώνονται και από ένα έντονο πρόγραμμα άσκησης, ή ακόμη και από ένα μαγικό χάπι που υπόσχεται να σας κάνει να χάσετε κιλά εντός εβδομάδων, ή μερικές φορές ημερών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η επιλογή της ταχύτητας απώλειας βάρους δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται. Ας δούμε γιατί.
Η έννοια του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού και των ημερήσιων ενεργειακών αναγκών
Οι ημερήσιες ανάγκες του σώματος, είναι ένας σημαντικός παράγοντας που καθορίζει τον ρυθμό απώλειας βάρους.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του οργανισμού σε θερμίδες, προέρχονται από μια μεγάλη και πολυμερής ομάδα βιοχημικών αντιδράσεων, που ονομάζουμε αλλιώς μεταβολισμό, οι οποίες είναι απαραίτητες για την ύπαρξή μας (αναπνοή, διατήρηση ομοιόστασης, εγκεφαλική, κυτταρική και καρδιακή λειτουργία), την θρέψη μας (πέψη τροφής και μεταβολισμός θρεπτικών ουσιών) και την κίνηση μας.
Οι ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες του σώματος ουσιαστικά αποτελούνται από το άθροισμα των θερμιδικών απαιτήσεων 1. του Βασικού Μεταβολικού Ρυθμού (ενεργειακές απαιτήσεις για να διατηρηθούμε εν ζωή σε ηρεμία), 2. των ενεργειακών αναγκών για την πέψη της τροφής και 3. των ενεργειακών αναγκών για την κίνηση και άσκηση.
Ο Βασικός Μεταβολικός Ρυθμός επηρεάζεται από παράγοντες, όπως την ηλικία, το φύλο, το γενετικό μας υλικό (DNA), το ύψος το βάρος, και τη σύσταση του σώματος, και τη λειτουργία των ορμονών.
Συνολικά, την ημέρα οι γυναίκες χρειάζονται περίπου 2.000 θερμίδες, και οι άνδρες 2.500 θερμίδες.
Η Έννοια του Ενεργειακού Ισοζυγίου
Η απώλεια βάρους βασίζεται θεμελιωδώς στην Αρχή Διατήρησης της Ενέργειας. Αυτή η αρχή δηλώνει ότι για να υπάρξει απώλεια βάρους, θα πρέπει να δημιουργηθεί ενεργειακό έλλειμα, δηλαδή η ενεργειακή πρόσληψη (θερμίδες που λαμβάνονται) θα πρέπει να είναι λιγότερη από την ενεργειακή δαπάνη (θερμίδες που χρησιμοποιούνται). Όταν το σώμα βρίσκεται σε έλλειμμα θερμίδων, αρχίζει να χρησιμοποιεί το αποθηκευμένο λίπος για ενέργεια, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους.
Ωστόσο, ο βαθμός του θερμιδικού ελλείμματος που είναι ασφαλής και βιώσιμος διαφέρει από άτομο σε άτομο και πρέπει να καθορίζεται με την καθοδήγηση ενός διαιτολόγου-διατροφολόγου. Συστήνεται η απώλεια βάρους να είναι της τάξης του 0,5-1 κιλό την εβδομάδα.
Ο υπολογισμός του Ρυθμού Απώλειας Βάρους
Ο ρυθμός απώλειας βάρους υπολογίζεται για το κάθε άτομο, λαμβάνοντας υπόψιν την ημερήσια ενεργειακή δαπάνη του ατόμου. Κάθε κιλό λίπους περικλείει ενέργεια 9.000 θερμίδων. Για να χαθεί 1 κιλό λίπους θα πρέπει να δημιουργηθεί έλλειμα περίπου 7,500 θερμίδων (λόγω "απώλειας" ενέργειας για τις μεταβολικές διεργασίες-βιοχημικές αντιδράσεις).
Έστω ότι ένα άτομο χρειάζεται 2.000 θερμίδες ημεησίως. Μια ασφαλής και βιώσιμη μείωση των θερμίδων είναι περί τις 500 θερμίδες, δηλαδή να καταρτιστεί ένα πρόγραμμα διατροφής στις 1.500 θερμόδες, με στόχο την απώλεια κοντά στο 0,5 κιλό την εβδομάδα.
Θα αναρωτηθείτε, λοιπόν, δεν μπορώ να χάνω 1 κιλό την εβδομάδα;
Αυτό θα σήμαινε οτι το πρόγραμμα διατροφής θα πρέπει να είναι κοντά στις 1000 θερμίδες την ημέρα, γεγονός που καθιστά το διατροφικό πλάνο ανεπαρκές και μη βιώσιμο!
Οι Κίνδυνοι της Γρήγορης Απώλειας Βάρους
Και ενώ η γρήγορη απώλεια βάρους μπορεί να φαίνεται ελκυστική, όπως φαίνεται και από το παραπάνω παράδειγμα,συχνά περιλαμβάνει δραστικό περιορισμό των θερμίδων και έντονη άσκηση, που μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες. Η γρήγορη απώλεια βάρους συχνά οδηγεί σε απώλεια μυικής μάζας, διατροφικές ελλείψεις, επιβράδυνση του μεταβολισμού, ενώ επιβαρύνει και την ψυχική υγεία και την υγιή σχέση με το φαγητό. Επιπλέον, είναι συχνά μη βιώσιμη, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο της δίαιτας, και σε αύξηση του βάρους διαχρονικά, που μπορεί να έχει περαιτέρω αρνητικές επιπτώσεις στη σωματική και ψυχική υγεία.
Ο Ρόλος της Μοναδικότητας του κάθε ατόμου
Το σώμα κάθε ατόμου είναι μοναδικό. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να χάσουν βάρος γρήγορα, ενώ άλλοι χάνουν βάρος με πιο αργό ρυθμό, ακόμη και αν ακολουθούν την ίδια διατροφή και πρόγραμμα άσκησης. Παράγοντες όπως το αρχικό βάρος, το γονιδίωμα, η σύσταση του σώματος, το επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, η καθημερινότητα, αλλά και ο αυτο-έλεχος και η σχέση με το φαγητό παίζουν άμεσα και έμμεσα σημαντικό ρόλο σε αυτήν την ποικιλομορφία ρυθμών απώλειας βάρους, και αυτοί οι παράγοντες δεν μπορούν να αλλάξουν δια της βούλησης.
Συμπερασματικά, η επιλογή ενός ρυθμού απώλειας βάρους δεν είναι εφικτή λόγω της πολύπλοκης φύσης του σώματός μας και της πληθώρας των παραγόντων που επηρεάζουν την απώλεια βάρους. Αντί να στοχεύετε σε μια συγκεκριμένη ταχύτητα απώλειας βάρους, είναι καλύτερο να αφιερώσετε τον χρόνο σας και την προσπάθειά σας στη δημιουργία υγιεινών συνηθειών και υγιούς σχέσης με το φαγητό και το σώμα σας.
Πηγές
- Dietary Guidelines for Americans, 2020-2025
- Busetto L, Bettini S, Makaronidis J, Roberts CA, Halford JCG, Batterham RL. Mechanisms of weight regain. Eur J Intern Med. 2021 Nov;93:3-7. doi: 10.1016/j.ejim.2021.01.002.
- Greenway FL. Physiological adaptations to weight loss and factors favouring weight regain. Int J Obes (Lond). 2015 Aug;39(8):1188-96. doi: 10.1038/ijo.2015.59.
- Fogarasi A, Gonzalez K, Dalamaga M, Magkos F. The Impact of the Rate of Weight Loss on Body Composition and Metabolism. Curr Obes Rep. 2022 Jun;11(2):33-44. doi: 10.1007/s13679-022-00470-4.
The Key Role of Nutritional Elements on Sport Rehabilitation and the Effects of Nutrients Intake
Papadopoulou, Sousana K., Maria Mantzorou, Foivi Kondyli-Sarika, Ioanna Alexandropoulou, Jannis Papathanasiou, Gavriela Voulgaridou, and Pantelis T. Nikolaidis. 2022. "The Key Role of Nutritional Elements on Sport Rehabilitation and the Effects of Nutrients Intake" Sports 10, no. 6: 84. https://doi.org/10.3390/sports10060084
Adequate nutrition is of utmost importance for athletes, especially during rehabilitation after injury in order to achieve fast healing and return to sports. The aim of this narrative review is to define the proper nutritional elements for athletes to meet their needs and facilitate their fast return to sports after surgery or injury, as well as determine the effects of specific nutrients intake. Studies on antioxidants, which are substances that protect against free radicals, for the injured athlete are few and unclear, yet poly-phenols and especially flavonoids might improve healing and inflammation following an injury. Benefits of vitamin C or E on muscle damage are disputable in relevant studies, while optimal levels of vitamin D and calcium contribute to bone healing. Minerals are also essential for athletes. Other supplements suggested for muscle damage treatment and protein synthesis include leucine, creatine, and hydroxymethylbutyrate. Diets that include high-quality products, rich in micronutrients (like vitamins, minerals, etc.) bio-active compounds and other nutritional elements (like creatine) are suggested, while an individualized nutrition program prescribed by a trained dietitian is important. Further studies are needed to clarify the underlying mechanisms of these nutritional elements, especially regarding injury treatment.
Η επαρκής διατροφή είναι υψίστης σημασίας για τους αθλητές, ειδικά κατά την αποκατάσταση μετά από τραυματισμό, προκειμένου να επιτευχθεί γρήγορη επούλωση και επιστροφή στον αθλητισμό. Ο στόχος της παρούσας ανασκόπησης είναι να ορίσει τα κατάλληλα διατροφικά στοιχεία για τους αθλητές ώστε να καλύψουν τις ανάγκες τους και να διευκολύνει τη γρήγορη επιστροφή τους στον αθλητισμό μετά από χειρουργική επέμβαση ή τραυματισμό, καθώς και να καθορίσει τις επιπτώσεις της πρόσληψης συγκεκριμένων θρεπτικών συστατικών.
Οι μελέτες για τα αντιοξειδωτικά, που είναι ουσίες που προστατεύουν από τις ελεύθερες ρίζες, για τον τραυματισμένο αθλητή είναι λίγες και ασαφείς, ωστόσο οι πολυφαινόλες και ειδικά τα φλαβονοειδή μπορεί να βελτιώσουν την επούλωση και τη φλεγμονή μετά από τραυματισμό.
Τα οφέλη της βιταμίνης C ή Ε στη μυϊκή βλάβη είναι αμφισβητήσιμα σε σχετικές μελέτες, ενώ τα βέλτιστα επίπεδα βιταμίνης D και Ασβεστίου συμβάλλουν στην επούλωση των οστών. Τα μέταλλα είναι επίσης απαραίτητα για τους αθλητές.
Άλλα συμπληρώματα που προτείνονται για τη θεραπεία της μυϊκής βλάβης και τη σύνθεση πρωτεϊνών περιλαμβάνουν λευκίνη, κρεατίνη και ΗΜΒ.
Προτείνονται δίαιτες που περιλαμβάνουν προϊόντα υψηλής ποιότητας, πλούσιες σε μικροθρεπτικά συστατικά (όπως βιταμίνες, μέταλλα κ.λπ.), βιοενεργές ενώσεις και άλλα θρεπτικά στοιχεία (όπως κρεατίνη), ενώ σημαντικό είναι ένα εξατομικευμένο πρόγραμμα διατροφής που συνταγογραφείται από εκπαιδευμένο διαιτολόγο. Απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για την αποσαφήνιση των υποκείμενων μηχανισμών αυτών των θρεπτικών στοιχείων, ειδικά όσον αφορά τη θεραπεία τραυματισμών.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.