Πλήρη σε λιπαρά γαλακτοκομικά: φίλοι ή εχθροί για την υγεία μας;
H μέτρια κατανάλωση γαλακτοκομικών είναι από τα χαρακτηριστικά της Μεσογειακής Δίαιτας. Τα τελευταία χρόνια, όλο και περισσότερες εταιρείες τροφίμων δημιουργούν τυριά και άλλα γαλακτοκομικά προϊόντα με χαμηλά λιπαρά, τα οποία παλαιότερα όχι μόνο ήταν δύσκολο να βρούμε, αλλά λόγω χαμηλότερης περιεκτικότητας σε λιπαρά, τα προϊόντα αυτά δεν υπερτερούσαν σε γεύση, κάτι που σήμερα έχει βελτιωθεί αρκετά.
Έως τώρα υπήρχε ένα βιβλιογραφικό κενό όσον αφορά την επίδραση των ολόπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων, που περιέχουν κυρίως κορεσμένα λιπαρά, στον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων, της πρώτης αιτίας θανάτου στη χώρα μας, αλλά και στον κόσμο. Έτσι, το Πανεπιστήμιο του Harvard, διεξήγαγε μια μελέτη για εξακριβώσει αν τα λιπαρά από τα γαλακτοκομικά προϊόντα, αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά. Τα αποτελέσματα της μελέτης, με χιλιάδες συμμετέχοντες από τρεις μεγάλες μελέτες, έδειξαν ότι η κατανάλωση ολόπαχων γαλακτοκομικών προϊόντων δεν αυξάνει τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά! Βέβαια, ούτε τον μειώνει!
Το κλειδί στην κατανόηση της επίδρασης των λιπαρών από τα γαλακτοκομικά, βρίσκεται στις υποκαταστάσεις των θερμίδων που προέρχονται από τα λιπαρά αυτά, με τις ίδιες θερμίδες από άλλα λιπαρά και προϊόντα.
Έτσι, φάνηκε πως η αντικατάσταση των λιπαρών από τα γαλακτοκομικά προϊόντα με πολυακόρεστα λιπαρά ή φυτικά έλαια, μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών κατά 24% και 10%, αντίστοιχα! Επιπλέον, αν αντικαταστήσουμε τις ίδιες θερμίδες από τα λιπαρά των γαλακτοκομικών με υδατάνθρακες από προϊόντα ολικής άλεσης, τότε ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά μειώνεται κατά 28%! Αντίθετα, η αντικατάσταση των λιπαρών των γαλακτοκομικών με άλλα κορεσμένα λιπαρά, όπως αυτά του κόκκινου κρέατος, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών κατά 6%.
Δηλαδή είναι προτιμότερη η κατανάλωση ακόρεστων λιπαρών, για παράδειγμα από το ψάρι, τους ανάλατους, άψητους ξηρούς καρπούς ή το ελαιόλαδο και προϊόντων ολικής άλεσης, σε σχέση με την κατανάλωση ίδιων θερμίδων από λιπαρά γαλακτοκομικών προϊόντων. Όμως, είναι καλύτερο να καταναλώσουμε ολόπαχα γαλακτοκομικά, απ’ ό,τι το λίπος από το κόκκινο κρέας.
Τα αποτελέσματα αυτής της πολύ σημαντικής έρευνας δείχνουν ότι δεν επιβαρύνεται η υγεία μας εάν καταναλώνουμε ολόπαχα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα πλαίσια μιας υγιεινής ισορροπημένης διατροφής, πλούσιας σε φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής άλεσης και όσπρια, όπως της Μεσογειακής Δίαιτας. Έτσι, δεν παραγκωνίζουμε τις πηγές «καλών» λιπαρών και τα προϊόντα ολικής άλεσης για τα κορεσμένα λιπαρά. Στην πράξη, μπορούμε να επιλέξουμε ολόπαχο γιαούρτι με ξηρούς καρπούς και δημητριακά ολικής άλεσης ή βρώμη, αντί για ολόπαχο τυρί σε πίτσα και σφολιατοειδή ή ολόπαχη κρέμα γάλακτος στο φαγητό!
Πώς θα ενυδατωθούμε το χειμώνα;
Καθημερινά το σώμα μας χρειάζεται λίτρα υγρών. Το νερό αποτελεί ένα μεγάλο κομμάτι του οργανισμού μας, απαραίτητο για πληθώρα λειτουργιών, όπως τον μεταβολισμό των κυττάρων, τη μεταφορά των θρεπτικών συστατικών και του οξυγόνου στους ιστούς, στην αποβολή των άχρηστων προϊόντων του μεταβολισμού, στην ενυδάτωση των αρθρώσεων, στην προστασία του εγκεφάλου, της σπονδυλικής στήλης και των εμβρύων (μέσω αμνιακού υγρού) από τους κραδασμούς και στη διατήρηση της θερμοκρασίας του σώματος.
Όταν είμαστε αφυδατωμένοι ο οργανισμός μας επιβαρύνεται ιδιαιτέρως. Τα συμπτώματα ποικίλουν από ζαλάδες και αίσθημα αδυναμίας έως ξηροστομία, ταχυκαρδία, μηδενική παραγωγή ούρων και διαταραγμένη νοητική κατάσταση! Αν και το καλοκαίρι έχουμε υψηλότερες ανάγκες σε υγρά, και το χειμώνα υπάρχει κίνδυνος αφυδάτωσης, λόγω χαμηλής πρόσληψης υγρών.
Καθημερινά χρειαζόμαστε λίτρα υγρών, με συνήθη σύσταση την κατανάλωση τουλάχιστον 6-8 ποτήρια υγρών την ημέρα!
Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε καλά επίπεδα ενυδάτωσης το χειμώνα;
1. Το νερό, φυσικά είναι η καλύτερη πηγή ενυδάτωσης! Αν το ξεχνάτε, μπορείτε να πάρετε ένα ωραίο μπουκάλι και να το έχετε πάντα μαζί σας. Επίσης, πλέον υπάρχουν και «έξυπνα» μπουκάλια που ειδοποιούν το χρήστη να πιει νερό και μετρούν την ποσότητα υγρών που πίνετε. Μαζί με φέτες πορτοκαλιού, λεμονιού και μυρωδικά μπορεί να πάρει νέα γεύση και να γίνει πιο ελκυστικό ρόφημα!
2. Το τσάι και ο καφές είναι καλές επιλογές ενυδάτωσης. Μετρούν στα υγρά, ενώ η διουρητική τους δράση είναι ήπια και παροδική, άρα δεν μας αφυδατώνουν! Προτιμήστε τα σκέτα ή με λίγη ζάχαρη ή γάλα. Έτσι, έχουμε πηγές αντιοξειδωτικών και υγρών μαζί!
3. Και το γάλα μετρά στα υγρά και μπορεί να καταναλωθεί στο πρωινό και το βραδινό, μαζί με τοστ ή δημητριακά.
4. Τα φρούτα και τα λαχανικά αποτελούνται κατά ένα μεγάλο μέρος από υγρά, επομένως, και αυτά μας παρέχουν νερό! Μάλιστα, το 20% των υγρών της ημέρας μπορούμε να το πάρουμε από τα τρόφιμα και όχι από τα υγρά που πίνουμε!
5. Οι σούπες είναι κατεξοχήν χειμερινό πιάτο, το οποίο συμβάλλει στην πρόσληψη υγρών. Μάλιστα, στην περίπτωση που αντί για βραστά λαχανικά φτιάξετε σούπα λαχανικών προσλαμβάνετε και το νερό και τις επιπλέον βιταμίνες που βρίσκετι στο νερό που έβρασαν τα λαχανικά! Δύο σε ένα, λοιπόν!
Επομένως, και το χειμώνα έχουμε αρκετές πηγές υγρών που μπορούμε να επιλέξουμε. Καλό είναι να αποφεύγουμε τα αναψυκτικά, καθώς είναι πηγή μεγάλης ποσότητας ζάχαρης, ενώ η συχνή κατανάλωσή τους σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, ακόμη και όταν πρόκειται και για αναψυκτικά χωρίς ζάχαρη!
Ήπιατε αρκετά υγρά σήμερα;
Ποια φρούτα επιτρέπεται να φάει ένα άτομο με διαβήτη;
Ο διαβήτης είναι μια χρόνια πάθηση που απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή. Ένας από τους πιο κοινούς μύθους είναι ότι τα άτομα με διαβήτη πρέπει να περιορίζονται σε συγκεκριμένα φρούτα και να αποφεύγουν άλλα, όπως το καρπούζι.
Στην πραγματικότητα, η κατανάλωση ποικιλίας φρούτων ημερησίως συστήνεται και προωθείται μέω των κατευθυντήριων οδηγιών για τη διαχείρηση της νόσου. Τα φρούτα είναι πλούσια σε φυτικές ινες, αντιοξειδωτικά και βιταμίνες, και μπορούν να συμπεριληφθούν στα γεύματα και τα σνακ.
Όλα τα φρούτα είναι κατάλληλα για τα άτομα με διαβήτη, καθώς έχουν συνήθως χαμηλό ή μέτριο γλυκαιμικό δείκτη. Ακόμα και φρούτα με υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη, όπως τα μπανάνες και τα καρπούζια, μπορούν να καταναλωθούν!
Γλυκαιμικός Δείκτης και Διαβήτης
Ο γλυκαιμικός δείκτης (ΓΔ) είναι ένας δείκτης που μετρά την ταχύτητα με την οποία τα τρόφιμα αυξάνουν τη συγκέντρωση γλυκόζης στο αίμα. Τα φρούτα με χαμηλό ΓΔ αυξάνουν τη γλυκόζη στο αίμα σταδιακά, προσφέροντας μια πιο ομαλή ενέργεια. Αυτό μπορεί να είναι πολύ ωφέλιμο για τα άτομα με διαβήτη, καθώς βοηθά στη διατήρηση της σταθερότητας της συγκέντρωσης της γλυκόζης στο αίμα.
Όμως, η επίδραση του κάθε τροφίμου είναι διαφορετική στο κάθε άτομο! Επίσης, η μέτρηση του ΓΔ γίνεται υπο αυστηρές και συγκεκριμένες συνθήκες που δεν αντιπροσωπεύουν την καθημερινή ζωή.
Τα άτομα με διαβήτη μπορούν να καταναλώσουν φρούτα και με υψηλότερο γλυκαιμικό δείκτη.
Γλυκαιμικό Φορτίο και Διαβήτης
Το γλυκαιμικό φορτίο (ΓΦ) είναι μια μέτρηση που λαμβάνει υπόψη τόσο τον γλυκαιμικό δείκτη ενός τροφίμου όσο και την ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχει. Σε αντίθεση με τον γλυκαιμικό δείκτη, το γλυκαιμικό φορτίο παρέχει μια πιο πλήρη εικόνα του πώς ένα συγκεκριμένο τρόφιμο μπορεί να επηρεάσει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Για παράδειγμα, το καρπούζι έχει υψηλό γλυκαιμικό δείκτη, αλλά χαμηλό γλυκαιμικο φορτίο ανά μερίδα!
Η σημαντικότητα του σωστού συνδυασμού
Κορεσμός και Σταθεροποίηση της Γλυκόζης στο Αίμα: Τα λιπαρά και οι πρωτεΐνες απορροφούνται πιο αργά στην κυκλοφορία του αίαμτος, σε σχέση με τους υδατάνθρακες. Η συνδυασμένη κατανάλωση φρούτων με λιπαρά και πρωτεΐνες μπορεί να επιβραδύνει την απορρόφηση των σακχάρων από τα φρούτα, διασφαλίζοντας μια πιο ομαλή ανταπόκριση της γλυκόζης στο αίμα.
Κορεσμός: Τα λιπαρά και οι πρωτεΐνες αυξάνουν την αίσθηση του κορεσμού, καθώς καθυστερούν τη γαστρική κένωση και διατηρούν την κορεσμένη αίσθηση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Ενίσχυση της Υγείας του Καρδιαγγειακού Συστήματος: Τα καλά λιπαρά, όπως αυτά που βρίσκονται στους ξηρούς καρπούς, μπορούν να συμβάλλουν στην υγεία της καρδιάς, ενώ οι πρωτεΐνες βοηθούν στη διατήρηση της μυϊκής μάζας.
Κατά συνέπεια, η στρατηγική συνδυασμού φρούτων με λιπαρά και πρωτεΐνες μπορεί να είναι μια έξυπνη κίνηση για τα άτομα με διαβήτη, καθώς μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη μιας ισορροπημένης, υγιεινής διατροφής που επικεντρώνεται στην ποιότητα των τροφίμων.
Η κατανάλωση φρούτων είναι απαραίτητη για τα άτομα με διαβήτη. Η επιλογή ποικιλίας φρούτων και ο συνδυασμός τους με καλά λιπαρά και πρωτεΐνες μπορεί να προωθήσει μια ισορροπημένη και νόστιμη διατροφή.
Body Shaming: τι επίπτωση έχει στη διατροφή και την υγεία μας;
Τον σχολιασμό του σώματος (body shaming), με σκοπό την ανάδειξη «προβληματικής εικόνας» σχεδόν όλοι μας, κάποια στιγμή τον έχουμε ζήσει. Από την φράση «πάχυνες», μέχρι τη φράση «κόκκαλο έχεις γίνει», ο σχολιασμός ενός σώματος δεν έχει θετική επίδραση στο άτομο-αποδέκτη του σχολίου, ανεξαρτήτως του σκοπού, της ιδιοσυγκρασίας και του επαγγέλματος του ατόμου που έκανε το σχόλιο. Το να δικαιολογηθούμε ότι κάνουμε ένα σχόλια «για καλό», δεν βελτιώνει την κατάσταση, και ειδικά σε άτομα με προδιάθεση ή άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές (διαγνωσμένες ή μη).
Η έρευνα δείχνει ότι το φαινόμενο του body shaming όχι μόνο δεν κινητοποιεί τα άτομα, αλλά τα οδηγεί σε αρνητικές για την υγεία συμπεριφορές, και χαμηλότερη ποιότητα ζωής. Το φαινόμενο του body shaming και οι επιπτώσεις του εκτείνεται, δυστυχώς, και στα παιδιά! Συγκεκριμένα, τα άτομα τα οποία δέχονται αρνητικά σχόλια για το σώμα τους φαίνεται να είναι πιο πιθανό να ακολουθούν μη υγιεινά πρότυπα διατροφής, καθώς και να καταφεύγουν σε υπερφαγικά επεισόδια ή να παραλείπουν γεύματα, να ασκούνται λιγότερο, ενώ φαίνεται να αποφεύγουν τις υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης και να απομονώνονται κοινωνικά. Πειραματικές μελέτες δείχνουν ότι έκθεση σε στερεότυπα ή σε περιεχόμενο που στιγματίζει το υπερβάλλον σωματικό βάρος και ο κοινωνικός αποκλεισμός οδηγούν τα άτομα σε αυξημένη πρόσληψη τροφής, ενώ μελέτες σχετικές με εμπειρίες στιγματισμού στην καθημερινότητα δείχνουν συσχέτιση του στιγματισμού αυτού με μειωμένο κίνητρο για απώλεια βάρους, και λιγότερο υγιεινές διατροφικές συμπεριφορές.
Σχολιάζοντας, λοιπόν, το σώμα ενός ατόμου που έχει υψηλότερο από το «αναμενόμενο» βάρος ή πήρε βάρος δεν βοηθάει. Μάλιστα, ας μην ξεχνάμε ότι το άτομο ενδέχεται να πήρε βάρος λόγω φαρμακευτικής αγωγής, λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας, λόγω διατροφικών διαταραχών (π.χ. αδηφαγική διαταραχή) ή ακόμη και λόγω θεραπείας από διατροφική διαταραχή! Ακόμη, όμως, και όταν σχολιάζουμε το σώμα ενός ατόμου με χαμηλότερο από το «αναμενόμενο» βάρος, ή σχολιάζοντας -ακόμη και θετικά- την απώλεια βάρους ενός ατόμου θα πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι το εν λόγω άτομο ενδέχεται να πάσχει από μια ασθένεια που οδηγεί σε απώλεια βάρους (π.χ. καρκίνος) ή να πάσχει από διατροφική διαταραχή (π.χ. ανορεξία) και το σχόλιο για την απώλεια βάρους να οδηγήσει σε αύξηση της έντασης των συμπτωμάτων της νόσου.
Η πρόληψη και η αντιμετώπιση του στιγματισμού του σώματος ανηλίκων και ενηλίκων είναι απαραίτητη και περιλαμβάνει το κοινωνικό σύνολο, από το σχολείο έως και τους επαγγελματίες υγείας που πολλές φορές εμφανίζουν προκαταλήψεις σχετικά με το αυξημένο βάρος. Η ενημέρωση του κοινού και των επαγγελματιών υγείας σχετικά με το φαινόμενο αυτό και τις επιπτώσεις του, καθώς και μέτρα για πρόληψής του σε διαφημίσεις, αναρτήσεις και από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον είναι απαραίτητα.
Το -κλινικά- αυξημένο σωματικό βάρος έχει σύνθετη αιτιολογία, και για την μείωση του σωματικού βάρους, εφόσον το επιθυμεί κανείς, δεν αρκεί η θέληση, ούτε βοηθά ο σχολιασμός-παρότρυνση για απώλεια βάρους μέσω σχολίων για το σώμα. Η αξία του κάθε ανθρώπου δεν μετριέται σε κιλά, ενώ η υγεία του ατόμου δεν εξαρτάται μόνο από το σωματικό του βάρος. Η αποδοχή και η αγάπη για το σώμα μας, ανεξαρτήτως βάρους, είναι σημαντική και θα πρέπει να ξεκινά από την παιδική ηλικία!