Πώς αντιμετωπίζουμε κοινά διατροφικά προβλήματα παιδιών προσχολικής ηλικίας;
H διατροφή παίζει σπουδαίο ρόλο στη βέλτιστη ανάπτυξη των παιδιών, θέτοντας τις βάσεις για μια ζωή με υγεία. Η Περιφέρεια Β. Αιγαίου κατατάσσεται δεύτερη στην παιδική παχυσαρκία, και τρίτη στην έλλειψη φυσικής δραστηριότητας στην Ελλάδα, γεγονός ιδιαίτερα ανησυχητικό. Κατά την προσχολική ηλικία, το παιδί πλάθει τις διατροφικές του συνήθειες, ενώ δοκιμάζει καινούρια τρόφιμα, υπό τη σημαντική επιρροή των φίλων, της οικογένειας και του νηπιαγωγείου. Αναμφίβολα, αυτή η περίοδος είναι απαιτητική.
Στην ηλικία αυτή, τα παιδιά μπορούν να καταναλώνουν το ίδιο φαγητό με την υπόλοιπη οικογένεια, αλλά σε μικρότερες ποσότητες, που δίνονται σε 3 κυρίως γεύματα και 2-3 σνακ. Η μερίδα των παιδιών είναι σαφώς μικρότερη από εκείνη των γονέων. Έχουμε δύο πρακτικούς οδηγούς για τις μερίδες: α) 1 κουταλιά της σούπας ανά τρόφιμο για κάθε έτος (πχ. για παιδί 3 ετών 3 κ.σ. κοτόπουλο με 3 κ.σ. πουρέ) και β) με τη χρήση των παιδικών χεριών, όπου 1 φρούτο είναι 1 γροθιά, 1 πηγή υδατανθράκων όσο χωράει το χέρι τους ενώ σχηματίζουν το γράμμα C, και πηγή πρωτεΐνης όσο η παλάμη τους. Τα παιδιά μέχρι την ηλικία των 3 ετών καταναλώνουν όσο φαγητό θέλουν, ενώ μετά όσο τους δώσουμε!
Είναι σημαντικό να καταναλώνουν ποικιλία τροφίμων διαφόρων υφών, και γεύσεων. Η νεοφοβία, δηλαδή η απόρριψη άγνωστων τροφίμων, αυξάνεται σε αυτή την ηλικία, αλλά το γεγονός αυτό δεν πρέπει να αποθαρρύνει τους γονείς. Χρειάζονται γύρω στις 5-10 εκθέσεις σε ένα νέο τρόφιμο μέχρι το παιδί να το δεχτεί, αλλά μπορεί κάποιο παιδί να χρειαστεί πολλές παραπάνω! Οι γονείς, οι φίλοι και οι δάσκαλοι αποτελούν πρότυπα, οπότε μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να μπορέσει να αποδεχτεί ένα παιδί το νέο τρόφιμο. Ένα άλλο τρικ είναι να συνδυάσουμε το νέο τρόφιμο με γνώριμα, αρεστά στο παιδί φαγητά, ή να το κρύψουμε αρχικά σε άλλο, αρεστό τρόφιμο και να το εμφανίζουμε σιγά σιγά.
Πολλές φορές τα παιδιά ζητούν συγκεκριμένα τρόφιμα, και απορρίπτουν το φαγητό της ημέρας, γνωρίζοντας ότι θα γίνει αυτό που εκείνα θέλουν. Είναι σημαντικό να επιμείνουμε και να εξηγήσουμε ότι δεν είναι δυνατόν να φτιάξουμε κάποιο άλλο φαγητό αυτή τη στιγμή, αλλά αύριο. Εάν το παιδί δεν φάει το φαγητό αποφύγετε να του δώσετε γλυκό ή άλλο φαγητό, ενώ παρουσιάστε ξανά το φαγητό που απέρριψε πριν στο επόμενο γεύμα ή όταν πεινάσει. Μια σοκολάτα ή ένα γλυκό δεν μπορεί να υποκαταστήσει ένα θρεπτικό γεύμα!
Αναφορικά με τα σνακ, καλό είναι να προτιμούμε μη επεξεργασμένα τρόφιμα (τραγανά φρούτα, τραγανά λαχανικά, γιαούρτι), ή κουλουράκια φτιαγμένα στο σπίτι με τη λιγότερη δυνατή προσθήκη σακχάρων. Αν επιλέξουμε ένα έτοιμο προϊόν είναι σημαντικό να ελέγξουμε τη διατροφική ετικέτα στο πίσω μέρος της συσκευασίας και να επιλέξουμε το τρόφιμο με τη λιγότερη ζάχαρη (σάκχαρα), λιπαρά και αλάτι.
Τα γλυκά που πολλές φορές ζητούν τα παιδιά είναι σημαντικό να δίδονται 1 φορά την εβδομάδα, όχι όμως πριν το κύριο γεύμα. Προτιμήστε σπιτικά γλυκά, και προσθέστε τη λιγότερη δυνατή ζάχαρη. Στη Μεσογειακή Διατροφή τα φρούτα χρησιμοποιούνται ως επιδόρπιο. Το φαγητό και το γλυκό δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ούτε ως επιβράβευση, ούτε ως τιμωρία, καθώς έτσι προωθείται η σύνδεση των συναισθημάτων με το φαγητό. Έτσι, τα άτομα, ως παιδιά αλλά και ενήλικες τρώνε λόγω συναισθημάτων, και όχι πείνας, αυξάνοντας τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρβαρου και παχυσαρκίας!
Η προσκόλληση σε ένα υγιεινό πρότυπο διατροφής, όπως η Μεσογειακή Διατροφή, είναι σημαντική για την σωστή ανάπτυξη των παιδιών, με ποικιλία τροφίμων για την ικανοποιητική πρόσληψη θρεπτικών συστατικών, καθώς και την αποτροπή εμφάνισης παιδικής παχυσαρκίας, όπως αναδεικνύουν επιστημονικές μελέτες.
Γνωρίζετε ποιά είναι τα υποκατάστατα της ζάχαρης;
Συχνά βλέπουμε σε καταστήματα και το διαδύκτιο να διαφημίζονται και να παρουσιάζονται διάφορα υποκατάστατα ζάχαρης, καθώς και συνταγές “χωρίς ζάχαρη”. Στην πλειοψηφία τους τα υποκατάστατα ζάχαρης είναι ζάχαρη από διαφορετική πηγή ή σε άλλη μορφή, και οι συνταγές και τα προϊόντα συνεχίζουν να περιέχουν ζάχαρη.
Καταρχάς, πώς ορίζεται η ζάχαρη ή αλλιώς τα ελεύθερα σάκχαρα;
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας τα ελεύθερα σάκχαρα είναι “Όλοι οι μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες που προστίθενται στα τρόφιμα από τον παρασκευαστή, τον μάγειρα ή τον καταναλωτή, καθώς και τα σάκχαρα που βρίσκονται φυσικά στο μέλι, τα σιρόπια και τους χυμούς φρούτων”. Ο ορισμός αυτός αποκλείει τα φυσικά απαντώμενα σάκχαρα του γάλακτος και των γαλακτοκομικών και των σακχάρων που βρίσκονται στην κυτταρική δομή των τροφών (πχ. φρούτα & λαχανικά).
Ομοίως, σύμφωνα με το Public Health England ως ελεύθερα σάκχαρα ορίζονται όλα τα προστιθέμενα σάκχαρα σε οποιαδήποτε μορφή, όλα τα σάκχαρα που απαντώνται φυσικά σε χυμούς φρούτων και λαχανικών, πολτών/πουρέ και πάστας και παρόμοια προϊόντα στα οποία έχει αλλάξει η δομή, όλα τα σάκχαρα στα ποτά (εκτός από τα ποτά με βάση τα γαλακτοκομικά), και η λακτόζη και η γαλακτόζη όταν προστίθενται ως συστατικά. Τα σάκχαρα που απαντώνται φυσιολογικά στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα νωπά και τα περισσότερα είδη επεξεργασμένων φρούτων και λαχανικών, στα δημητριακά (πχ. βρώμη, καλαμπόκι κ.α.) στους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους εξαιρούνται από τον ορισμό.
Άρα, το μέλι και το σιρόπι αγαύης είναι ζάχαρη;
Το μέλι, τα σιρόπια (αγαύης, σφενδάμου, ρυζιού, φρουκτοζης, γλυκόζης κ.α.), η ζάχαρη καρύδας, η λευκή, καστανή και ακατέργαστη ζάχαρη, η φρουκτόζη, η μελάσσα, το πετιμέζι, οι συμπυκνωμένοι χυμοί, τα σάκχαρα των χυμών (και των χυμών που φτιάχνουμε σπίτι) ανήκουν στα ελεύθερα σάκχαρα, δηλαδή στη ζάχαρη, σύμφωνα με τους παραπάνω ορισμούς.
Συνεπώς, ας δούμε ποιά είναι τα υποκατάστατα της ζάχαρης, δηλαδή τα τρόφιμα ή συστατικά που έχουν γλυκιά γεύση και αντικαθιστούν τη ζάχαρη, χωρίς να ανήκουν στα ελεύθερα σάκχαρα. Τα υποκατάστατα της ζάχαρης είναι τα τεχνητά και φυσικά γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη και η στέβια, αντίστοιχα, καθώς και οι πολυόλες, όπως η σορβιτόλη.
Πολλοί φοβούνται τα γλυκαντικά και δη τα τεχνητά γλυκαντικά, όμως έχουν περάσει από ενδελεχείς μελέτες, ώστε να θεωρούνται ασφαλή για ανθρώπινη κατανάλωση και να επιτρέπεται η χρήση τους.
Επομένως, όταν στο μέλλον δείτε μια συνταγή να αναφέρει ότι είναι χωρίς ζάχαρη ή χωρίς επεξεργασμένα σάκχαρα, αλλά στα υλικά αναφέρει το μέλι, ή κάποιο σιρόπι, σημαίνει ότι η συνταγή περιέχει ζάχαρη, απλά όχι λευκή κρυσταλλική! Ομοίως, και με πολλά έτοιμα προιόντα που όταν αναφέρουν ότι είναι χωρίς ζάχαρη, εννοούν χωρίς σουκρόζη! Τέλος, και η φράση refined sugar free ή χωρις κατεργασμένη ζάχαρη δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν σάκχαρα, αλλά είναι παραπλανητική φράση, χωρίς ουσιαστικό νόημα.
Πώς θα αντιμετωπίσουμε την όρεξη για μια λιχουδιά;
Τι να κάνω όταν θέλω γλυκό;
Πόσες φορές έχουμε όρεξη να φαμε μια λιχουδιά, αλλά αντιστεκόμαστε, με αποτέλεσμα να τρώμε αλλά σνακ και στο τέλος να καταλήγουμε να τρώμε αυτό που αρχικά θέλαμε, σε μεγάλη ποσότητα!
Η όρεξη για ένα γλύκισμα, και η απόλαυσή του δεν είναι κάτι που θα πρεπει να δαιμινοποιηθει! Το θρεπτικό φαγητό μπορεί να είναι πρωτίστως ανάγκη για την επιβίωση και ευζωία του οργανισμού μας, από την άλλη παραμένει μια απόλαυση, και σημαντικό κομμάτι της κοινωνικής μας ζωής.
Μήπως όμως το γεγονός οτι πλέον δεν τρώμε με βάση τη διαίσθησή μας μας κάνει ευάλωτους απέναντι σε μια λιχουδιά; Διαβάστε για τη διαισθητική διατροφή εδώ.
Το να μάθουμε να ακουμε το σώμα μας, να θέτουμε ως προτεραιότητα την θρέψη, χωρίς όμως να χάνουμε την απόλαυση, είναι σημαντικό συστατικό μια υγιούς σχέση με το φαγητό!
Συνεπώς, όταν έχουμε όρεξη για γλυκό, είναι προτιμότερο να το απολαμβάνουμε πραγματικά, με την ησυχία μας σε ήρεμο περιβάλλον, χωρίς βιασύνη, και εφόσον και εφόσον έχουμε καλύψει την ανάγκη του οργανισμού μας για φαγητό! Αυτό σημαίνει οτι η αλμυρή ή γλυκιά λιχουδιά δεν αντικαθιστά γεύμα, και καταναλώνεται σε ώρα που δεν νιώθουμε βιολογική πείνα.
Σε αυτό το σημείο θέλω να διαχωρίσω τη λιγούρα από την όρεξη για μια λιχουδιά!! Η λιγούρα έχει την αίσθηση του κατεπείγοντος, είναι πολυ έντονη και διαρκεί λίγα λεπτά, ενώ η όρεξη για ένα γλυκό δεν έχει το χαρακτηριστικό της τόσο έντονης επιθυμίας! Διαβάστε περισσότερα για τη βιολογική και συναισθηματική πείνα εδώ.
Scones με σταφίδες
Τα scones είναι κλασσικά Αγγλικά μπισκότα τα οποία προσφέρονται με το afternoon tea (απογευματινό τσάι) και συνοδεύονται με μια γευστικότατη κρέμα, την clotted cream & μαρμελάδα.
Θέλετε να βρείτε εύκολες & θρεπτικές συνταγές; Είστε στο σωστό μέρος!
Η συνταγή τους είναι πανεύκολη, και το αποτέλεσμα, σε ταξιδεύει στο Λονδίνο! Η παρούσα συνταγή είναι του Jamie Oliver με πολύ μικρές διαφοροποιήσεις!
Τι θα χρειαστείτε (για 18 κομμάτια):
- 150 γρ σταφίδες (ή και άλλα αποξηραμένα φρούτα της επιλογής σας)
- 150 γρ βούτυρο
- 500 γρ αλεύρι που φουσκώνει μόνο του
- 2 κ.γ. baking powder
- 2 κ.γ. ζάχαρη
- 2 μεγάλα αυγά
- 4 κ.σ. φυτικό ρόφημα αμυγδάλου ή γάλα
Εκτέλεση:
- Προθερμάνετε τον φούρνο στους 200 βαθμούς
- Σε ένα μπολ αναμείξτε το αλεύρι, το baking powder, τη ζαχαρη και το βούτυρο και ανακατέψτε με τα χέρια σας μεχρι το μίγμα να γινει μικρα κομματακια
- Στη μέση του μπολ καντε χώρο και ρίξτε τα αυγά & το γάλα και αναμείξτε τόσο όσο να σχηματίζεται η ζύμη.
- Στη συνέχεια προσθέστε τις σταφίδες. Σημαντικό να μην πλάσετε την ζύμη πολύ!!!
- Αφηστε τη ζυμη στο ψυγείο για 15 λεπτά.
- Με έναν πλάστη ανοίξτε τη ζύμη σε ύψος 2-3 εκατοστών.
- Με κουπ φτιάξτε στρογγυλά μπισκοτακια-scones, και τοποετήστε σε αντικολλητικό χαρτί ανάποδα (ώστε από πάνω να είναι ευθεία η ζύμη).
- Με ένα πινέλο περάστε με γάλα τα scones
- Ψήστε για 15 λεπτά
- Καλή απόλαυση!