Ανορθόδοξες δίαιτες: Μέρος Ε’
Με το καλοκαίρι να πλησιάζει, όλο και πιο συχνά βλέπουμε σε διαφημίσεις προιόντα για γρήγορη απώλεια βάρους. Ακριβά συμπληρώματα, μέχρι "μαγικός" καφές και τσάι, υπόσχονται απώλεια πόντων και καύση λίπους, την πολυπόθητη ευεξία, ενέργεια, και σφρυγιλό σώμα, και όλα αυτά μέσα σε λίγες ημέρες!
Οι διαφημίσεις, προκαλούν το ενδιαφέρον του καταναλωτή, ο οποίος πιστεύει τα λεγόμενα και τις μαρτυρίες. Όμως, στη διαφήμιση αυτό που παραλείπουν να αναφέρουν ότι μαζί με τα συμπληρώματα αυτά πρέπει το άτομο να προσέχει τη διατροφή του, και μάλιστα να ακολουθεί μια δίαιτα περί των 1500 θερμίδων την ημέρα! Μια διατροφή 1500 θερμίδων, όμως, έτσι και αλλιώς θα οδηγήσει σε απώλεια βάρους για την πλειοψηφία των ατόμων που την ακολουθούν!
Επιπλέον, πολλές φορές τα αποτελέσματα που υπόσχονται τα συμπληρώματα αυτά ισχυρίζονται ότι βασίζονται σε επιστημονικές έρευνες. Όντως, μια έρευνα μπορεί να δείξει ότι το Χ συμπλήρωμα είναι αποτελεσματικό και μάλιστα αυξάνει το μεταβολισμό επί Υ φορές. Μόνο που αυτό μπορεί να ισχύει για κύτταρα που εξετάστηκαν σε δοκιμαστικό σωλήνα, εύρημα που δεν μπορεί να μεταφραστεί σε έναν ζωικό οργανισμό ή στο άνθρωπο, χωρίς επιπλέον μελέτες που μπορεί να διαρκέσουν χρόνια. Επίσης, η ποιότητα των ερευνών που γίγονται και δημοσιεύονται δεν είναι πάντα υψηλή. Ο αριθμός και τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού που πήρε μέρος στην έρευνα πριν και μετά το πειραματικό μέρος (κύτταρα/ζώο/άνθρωπος, βάρος, Δείκτης Μαζας, Σώματος, διατροφικές συνήθειες, επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, και άλλα), το πρωτόκολλο και το είδος της έρευνας, η στατιστική και κλινική σημαντικότητα των αποτελεσμάτων είναι μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν την αξιοπιστία και ποιότητα μιας μελέτης και των ευρημάτων της. Επομένως, απλά και μόνο με τη χρήση ενός τέτοιου συμπληρώματος αδυνατίσματος, χωρίς παράλληλη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης το βάρος δεν μειώνεται.
Πέρα από τα συμπληρώματα, τον τελευταίο καιρό και το πράσινο τσάι φημίζεται για τις “αποτοξινωτικές” ιδιότητές του και την αρωγή του στην αύξηση του μεταβολισμού, κάυση του λίπους και στην απώλεια βάρους, μεταξύ άλλων. Μάλιστα, μια εταιρεία στο Ην. Βασίλειο που πουλάει τσάι, διαφημίζε ότι το προιόν της αυξάνει το μεταβολισμό, καίει το λίπος και μειώνει την αποθήκευση τυυ λίπους, ρυθμίζει τα επίπεδα του σακχάρου και βοηθάει στην πέψη των τροφών, μοιώνει την όρεξη, ενώ βελτιώνει την όψη της επιδερμίδας. βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, ενώ παράλληλα αποτοξινώνει τον οργανισμό και βοηθάει στην επίτευξη της απώλειας βάρους. Όταν ζητήθηκε από την εταιρεία να αποδείξει οτι το τσάι που πουλάει όντως επιτυχγάνει τα παραπάνω δεν μπόρεσε να αποδείξει κανέναν από αυτούς τους ισχυρισμούς. Κι όμως, το τσάι αυτό πωλούνταν σχεδόν 50 ευρώ, ενώ δεν ήταν τίποτε παραπάνω από το τυπικό τσάι. Αν και κάποιες έρευνες δείχνουν τα οφέλη του τσαγιού για τη μείωση της χοληστερόλης στους ανθρώπους χρειάζονται επιπλέον μακροπρόθεσμες μελέτες, με βελτιωμένα προτόκολλα, ώστε να υποστηριχθούν τα ωφέλη αυτά. Εαν σας αρέσει το τσάι, να το απολαύσετε, αλλά η κατανάλωσή του δεν θα έχει ώφελος στην απώλεια βάρους!
Κατά καιρούς βομβαρδιζόμαστε με πληροφορίες για τους πολλούς και διάφορους τρόπους που βοηθάνε στην επίτευξη απώλειας βάρους. Με την παχυσαρκία και την απώλεια βάρους να προβληματίζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, οι εύκολες λύσεις που παρουσιάζονται φαίνονται αρκετά ελκυστικές. Κάποιοι τρόποι απώλειας βάρους είναι πιο επικίνδυνοι, όπως η αγορά συμπληρωμάτων από το διαδύκτιο, ενώ άλλοι απλά δεν φέρουν αποτέλεσμα και μπορεί να δημιουργήσουν στα άτομα το αίσθημα ότι οι ιδιοι φταίνε και όχι το συμπλήρωμα. Όμως, η λύση δεν είναι κάποιο βοήθημα, η “αποτοξίνωση” ή “ειδικά” τρόφιμα, αλλά μια διατροφή μελετημένη για το κάθε άτομο, η οποία παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός για να λειτουργεί σωστά, ενώ επιτυγχάνεται σταδιακή απώλεια βάρους, και μέσω βελτίωσης του τρόπου ζωής διατήρηση της απώλειας αυτής!
Ζάχαρη ή γλυκαντικό; Τι να προτιμήσω;
Η υπερκατανάλωση των ελευθέρων σακχάρων (κρυσταλλική ζάχαρη, μέλι, φρουκτόζη, σιρόπια, χυμοί κ.α.) είναι καταγεγραμμένη σε πληθώρα μελετών, όπως είναι και οι αρνητικές επιδράσεις τους στην υγεία, καθώς σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για μη-μεταδιδόμενες χρόνιες νόσους, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ, τα καρδιαγγειακά νοσήματα, και η τερηδόνα.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συστήνει η κατανάλωση ελευθέρων σακχάρων να μην ξεπερνά το 5% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης, δηλαδή περί τα 6-8 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρη την ημέρα. Παγκοσμίως, η κατανάλωση ελευθέρων σακχάρων ποικίλει, από το 7-8% στην Ουγγαρία και τη Νορβηγία, έως το 25% στην Πορτογαλία, ενώ ποσοστιαία τα παιδιά καταναλώνουν περισσότερη ζάχαρη, σε σχέση με τους ενήλικες στην Ευρώπη, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2017!
Τα σάκχαρα δεν είναι μόνο η λευκή κρυσταλλική ζάχαρη, αλλά και η μαύρη/καστανή ζάχαρη, ακατέργαστη ζάχαρη, τα σιρόπια, οι χυμοί, η φρουκτόζη, και όλα τα σάκχαρα που προστίθενται στα τρόφιμα κατά την επεξεργασία τους, ακόμη σε τρόφιμα που δεν έχουν κατεξοχήν γλυκιά γεύση! Επίσης, ενώ το μέλι φημίζεται για τις αντιβακτηριακές του δράσεις, δεν σημαίνει ότι μπορούμε να το χρησιμοποιούμε χωρίς μέτρο, ενώ ανήκει στα ελεύθερα σάκχαρα/ζάχαρη, επομένως, θα πρέπει να χρησιμοποιείται με φειδώ, όπως όλα τα υπόλοιπα σάκχαρα! Επιπροσθέτως, πολλές φορές βλέπουμε προϊόντα με «ακατέργαστα σάκχαρα» ή «unrefined sugar», ή «φυσικά υποκατάστατα ζάχαρης» όπως το σιρόπι αγαύης, το σιρόπι σφενδάμου, το μέλι, η ζάχαρη καρύδας κ.α. Όλα αυτά τα «υποκατάστατα» δεν είναι υποκατάστατα, αλλά ανήκουν στα ελεύθερα σάκχαρα, ενώ τα θρεπτικά συστατικά που διαφημίζεται ότι περιέχουν είναι ίχνη, και δεν παρέχουν κανένα επιπρόσθετο όφελος στην υγεία μας, σε σχέση με την κρυσταλλική ζάχαρη.
Η αντικατάσταση των σακχάρων με μη θερμιδικά γλυκαντικά είναι ένας τρόπος μείωσης της πρόσληψης ελευθέρων σακχάρων, καθώς παρέχουν τη γλυκιά γεύση, χωρίς να είναι ελεύθερα σάκχαρα, και χωρίς να έχουν θερμίδες. Πολλοί αναρωτιούνται εάν τα γλυκαντικά αυτά είναι ασφαλή, και αν θα βοηθήσουν στην προσπάθεια για απώλεια βάρους.
Τα τεχνητά (πχ. ασπαρτάμη) και τα φυσικά (πχ. στέβια) γλυκαντικά, όπως όλα τα πρόσθετα τροφίμων περνούν από ενδελεχείς ελέγχους και κλινικές μελέτες, έτσι ώστε να εξασφαλιστεί η ασφάλεια κατανάλωσής τους από το κοινό, όπως και η χρησιμότητά τους, επομένως, τα γλυκαντικά είναι ασφαλή προς κατανάλωση! Αν και υπάρχει όριο για την αποδεκτή ημερήσια πρόσληψη (ADI) γλυκαντικών, η κατανάλωση των γλυκαντικών είναι πολύ μικρότερη του ADI.
Μελέτες δείχνουν συσχέτιση μεταξύ αυξημένου κινδύνου διαβήτη τύπου ΙΙ και αυξημένης κατανάλωσης αναψυκτικών χωρίς ζάχαρη, εύρημα που χρειάζεται επιπλέον διερεύνηση. Επιπλέον, πιο πρόσφατες μελέτες διερευνούν την επίδραση των μη θερμιδικών γλυκαντικών στο μικροβίωμα του εντέρου με αμφιλεγόμενα αποτελέσματα, ενώ διερευνάται και η μεταβολική απόκριση του οργανισμού στα γλυκαντικά.
Αναφορικά με την υποβοήθηση στην απώλεια βάρους, εάν τα γλυκαντικά αντικαταστήσουν τη ζάχαρη, με αποτέλεσμα αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας, τότε ναι η αντικατάσταση αυτή θα οδηγήσει σε απώλεια βάρους. Από την άλλη, υπάρχει μια θεωρία που αναφέρεται στο ότι τα γλυκαντικά δεν βοηθούν την απώλεια βάρους, καθώς αυξάνεται η όρεξη, μέσω της γλυκιάς γεύσης των γλυκαντικών, υπό έλλειψη υδατανθράκων. Φυσικά, αν υπάρχει αρνητικό ισοζύγιο ενέργειας, τότε υπάρχει και απώλεια βάρους.
Εν κατακλείδι, θα λέγαμε ότι η μείωση της πρόσληψης ελευθέρων σακχάρων είναι απαραίτητη, καθώς ο μέσος άνθρωπος καταναλώνει περισσότερα ελεύθερα σάκχαρα από αυτά που συστήνονται, με αποτέλεσμα να υπάρχει αρνητική επίδραση στην υγεία του. Η αντικατάσταση μέρους των σακχάρων με γλυκαντικά είναι ένας τρόπος για τη μείωση της κατανάλωσής τους, αρκεί να θυμόμαστε ότι εξίσου σημαντικό είναι να ακολουθούμε μια συνολικά υγιεινή διατροφή, όπου κανένα τρόφιμο δεν απαγορεύεται, ενώ η ζάχαρη δεν είναι εχθρός, αλλά η χρόνια υπερκατανάλωσή της μπορεί να επιφέρει προβλήματα υγείας.
Βιβλιογραφία:
Sugars intake for adults and children http://www.who.int/nutrition/publications/guidelines/sugars_intake/en/
A review of total & added sugar intakes and dietary sources in Europe https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5251321/
Sugars and Sweeteners https://ec.europa.eu/jrc/en/health-knowledge-gateway/promotion-preventio...
OPINION of the French Agency for Food, Environmental and Occupational Health & Safety on the assessment of the nutritional benefits and risks related to intense sweeteners https://www.anses.fr/en/system/files/NUT2011sa0161RaEN.pdf
Πόσο γρήγορα θα χάσω βάρος;
Κάθε προσπάθεια απώλειας βάρους ενέχει και το άγχος του ρυθμού της απώλειας. Με διάφορες εταιρείες, περιοδικά και ιστοσελίδες να διαφημίζουν και να υπόσχονται γρήγορη απώλεια βάρους «χωρίς κόπο» αναμένουμε πολλές φορές ότι είναι φυσιολογικό να χάσει κανείς και 10 κιλά το μήνα! Έτσι, βλέποντας έναν πιο αργό ρυθμό απώλειας βάρους επέρχεται η απογοήτευση!
Όμως, η τόσο γρήγορη απώλεια βάρους όχι μόνο είναι πολύ δύσκολα εφικτή, αλλά αυξάνεται και ο κίνδυνος για διατροφικές ελλείψεις, ενώ η γρήγορη απώλεια οφείλεται σε απώλεια υγρών και μυϊκής μάζας και όχι σε απώλεια λίπους, που είναι το επιθυμητό. Επιπλέον, λόγω στέρησης όχι μόνο διαταράσσεται η σχέση με το φαγητό, αλλά μετά το πέρας της αυστηρής δίαιτας η κατανάλωση φαγητού αυξάνεται κατακόρυφα. Ως αποτέλεσμα, τη γρήγορη απώλεια βάρους ακολουθεί και η γρήγορη επαναπρόσληψή του!
Η διατήρηση, η απώλεια ή πρόσληψη βάρους ελέγχονται από το ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή πόση ενέργεια ή θερμίδες προσλαμβάνει μέσω της τροφής και πόσες χρειάζεται ή «καίει» ο οργανισμός μέσα σε μια ημέρα. Όταν το άτομο προσλαμβάνει περισσότερες θερμίδες από αυτές που χρειάζεται, τότε το βάρος αυξάνεται, ενώ όταν καταναλώνει λιγότερες το βάρος μειώνεται. Ο ρυθμός απώλειας βάρους και λίπους εξαρτάται από τον βασικό μεταβολισμό μας και την κίνηση στη μέρα μας. Ο βασικός μεταβολικός ρυθμός επηρεάζεται από ποικίλους παράγοντες, όπως η ηλικία, η επιφάνεια σώματος, το ύψος, το φύλο, η σύσταση του σώματος, καθώς και από ορμονικούς και γενετικούς παράγοντες, ενώ όσο περισσότερη κίνηση έχουμε στη μέρα μας, τόσο περισσότερο αυξάνονται και οι ανάγκες του σώματός μας σε ενέργεια. Έτσι, δύο άτομα του ίδιου βάρους, ύψους, ηλικίας και φύλλου μπορεί να έχουν εντελώς διαφορετικές ημερήσιες ενεργειακές ανάγκες, και διαφορετικό ρυθμό απώλειας βάρους!
Επιπλέον, η ένδειξη της ζυγαριάς δεν μας δείχνει την πραγματική πρόοδο του προγράμματος διατροφής. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η απώλεια του λίπους και όχι τόσο του βάρους!
Ο ιδανικός ρυθμός απώλειας βάρους είναι 0,5 με 1 κιλό την εβδομάδα, ενώ οι οδηγίες για το Ην. Βασίλειο αναφέρουν τα 600 γραμμάρια την εβδομάδα ως ιδανικό ρυθμό απώλειας βάρους. Μάλιστα, για μακροχρόνια απώλεια βάρους οι οδηγίες συστήνουν εξατομικευμένες, διατροφικές αλλαγές, που οδηγούν σε απώλεια βάρους, με ευελιξία, χωρίς να χρησιμοποιούνται περιοριστικά και μη-ισορροπημένα προγράμματα διατροφής, καθώς δεν έχουν μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα και μπορεί να είναι επιβλαβείς. Επιπλέον, η βελτίωση της διατροφής, ακόμη και αν δεν υπάρξει απώλεια σωματικού βάρους, είναι ευεργετική, καθώς επιφέρει οφέλη για την υγεία!
Συνεπώς, κάθε άτομο είναι διαφορετικό αναφορικά με τον ρυθμό απώλειας βάρους, ενώ πρέπει να λαμβάνονται υπόψιν οι διατροφικές συνήθειες και ο τρόπος ζωής του κάθε ανθρώπου, καθώς και να δίνεται σημασία στην βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και συμπεριφορών και όχι στον ρυθμό μείωσης του αριθμού της ζυγαριάς. Άλλωστε, στόχος δεν είναι μόνο η απώλεια του βάρους, αλλά και η διατήρηση της απώλειας, σε συνδυασμό με υγιεινές διατροφικές συνήθειες.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 7-12 Ιανουαρίου 2018
1. Το βάρος μας αυξομειώνεται καθημερινά. Γι' αυτό αξιολογούμε την πρόοδο απώλειας βάρους σε βάθος χρόνου!!!
2. "Raw water": η νέα (επικίνδυνη) μόδα στο νερό!!!
Αν και στην αρχή πίστευα ότι ήταν φάρσα, η νέα επικίνδυνη και ακριβή (60 δολλάρια/ μπουκάλα!) μόδα είναι η κατανάλωση αφιλτράριστου νερού. Και όχι δεν εννοώ από τη βρύση, χωρίς φίλτρο, αλλά από πηγές, χωρίς να φιλτραριστεί!
Ως αποτέλεσμα, μικροοργανισμοί και ιοί, Αρσενικό, απόβλητα, φυτοφάρμακα και άλλες ουσίες μένουν στο αφιλτράριστο νερό, και όταν καταναλωθεί ο καταναλωτής βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο για διάφορες ασθένειες, πέρα από διάρροια!
Ας μην ξεχνάμε ότι η πρόσβαση σε καθαρό, πόσιμο νερό είναι ανθρώπινο δικαίωμα, ενώ λόγω μη πόσιμου νερού έχουν πεθάνει και πεθαίνουν αρκετοί άνθρωποι!
3. H κετογονική δίαιτα (ketogenic diet) είναι μια θεραπευτική δίαιτα, η οποία χρησιμοποιείται σε ασθενείς με επιληψία, υπό επίβλεψη ιατρού και διαιτολόγου που δεν αποκρίνονται στη φαρμακευτική αγωγή, ενώ είναι και υπό έρευνα για άλλες παθήσεις.
Εδώ και δεκαετίες τη δίαιτα αυτή την έχουν μετατρέψει σε μια από τις πολλές παράδοξες δίαιτες που κυκλοφορούν. Πέρα από τον όρο κετογονική δίαιτα θα βρείτε παραλλαγές της δίαιτας ως Atkins, Paleo, αλλά και με άλλα ονόματα. Φέτος, μάλιστα οι κετογονικές δίαιτες είναι στις πέντε χειρότερες δίαιτες για το 2018, σύμφωνα με τον Βρετανικό Σύλλογο Διαιτολόγων!
4. Ο Angry Chef Anthony Warner στο παρακάτω άρθρο αναλύει τα φετινά βιβλία αδυνατίσματος με τον μοναδικό του τρόπο!
Συνεχώς τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί τα βιβλία για αδυνάτισμα, γραμμένα όχι από διαιτολόγους, αλλά από αυτοαποκαλούμενους διατροφολόγους, γυμναστές, σεφ και διασημότητες που έχασαν βάρος.
Τα αυξημένα ποσοστά υπερβάλλοντος σωματικού βάρους αποτελούν πέρα από θέμα προσωπικής υγείας, και ένα μεγάλο πρόβλημα δημόσιας υγείας. Παράλληλα, ένα μεγάλο ποσοστό ατόμων βρίσκεται ή έχει κάνει στο παρελθόν δίαιτα, αλλά το προβλημα της παχυσαρκίας αντί να μετριάζεται, όλο και διογκώνεται!
Τι έχουν να μας προσφέρουν τα βιβλία αδυνατίσματος;
-Κάποιοι μπορεί να βοηθηθούν ή να κινητοποιηθούν.
-Άλλοι θα βρουν τις προτεινόμενες συνταγές (με αβοκάντο και ομελέτες όπως παρατηρεί σε κάθε βιβλίο ο Angry Chef) ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες.
-Πολλοί, όμως, μπορεί να απογοητευτούν και αυτό γιατί τα βιβλία αδυνατίσματος, στη συντριπτική τους πλειοψηφία, δεν περιέχουν τόσο συμβουλές διατροφής, αλλά μη τεκμηριωμένους περιορισμούς τροφίμων και ομάδων τροφίμων, κανόνες, ενώ διαιωνίζουν μύθους γύρω από τη διατροφή.
Καθένας μας είναι διαφορετικός. Έχει διαφορετικές ανάγκες, διατροφικές προτιμήσεις, budget, και στόχους. Το θέμα δεν είναι να αδυνατίσουμε. Όλες οι δίαιτες λειτουργούν στην απώλεια βάρους, αρκεί να τρώμε λιγότερο από αυτό που χρειαζόμαστε. Το θέμα είναι να είμαστε υγιείς, να έχουμε υγιή σχέση με το φαγητό και να μην ξεχνάμε την κοινωνική του υπόσταση, και αν θέλουμε να χάσουμε βάρος, τότε να κάνουμε με έναν υγιή τρόπο που θα μας βοηθήσει μακροπρόθεσμα.
5. Τι να προτιμήσουμε για ένα θρεπτικό σνακ;
- Αποξηραμένα φρούτα (με ή χωρίς ξηρούς καρπούς)
- Φρουτοσαλάτα
-Μήλο κομμένο σε πολύ λεπτές φέτες, ψημμένο στο φούρνο με κανέλλα
- Μήλο κομμένο σε φέτες με φυστικοβούτυρο ή ταχίνι με μέλι
- Γιαούρτι με φρεσκοκομμένα ή παγωμένα φρούτα
- Σπιτικά popcorn αρωματισμένα με μπαχαρικά
- Ψημμένα ρεβύθια με μπαχαρικά (ψήστε στο φούρνο βρασμένα ρεβύθια, πασπαλισμένα με μπαχαρικά, πάνω σε μια λαδόκολλα)
- Μίνι ομελέτα με λαχανικά ψημμένη σε ταψάκι για cupcakes
- Ψωμί με αβοκάντο και ντομάτα
- Λαχανικά κομμένα σε λωρίδες με χούμους
- Λαχανικά κομμένα σε λωρίδες με τυρί
- Energy balls