Ανορθόδοξες δίαιτες: Μέρος Ε’
Με το καλοκαίρι να πλησιάζει, όλο και πιο συχνά βλέπουμε σε διαφημίσεις προιόντα για γρήγορη απώλεια βάρους. Ακριβά συμπληρώματα, μέχρι "μαγικός" καφές και τσάι, υπόσχονται απώλεια πόντων και καύση λίπους, την πολυπόθητη ευεξία, ενέργεια, και σφρυγιλό σώμα, και όλα αυτά μέσα σε λίγες ημέρες!
Οι διαφημίσεις, προκαλούν το ενδιαφέρον του καταναλωτή, ο οποίος πιστεύει τα λεγόμενα και τις μαρτυρίες. Όμως, στη διαφήμιση αυτό που παραλείπουν να αναφέρουν ότι μαζί με τα συμπληρώματα αυτά πρέπει το άτομο να προσέχει τη διατροφή του, και μάλιστα να ακολουθεί μια δίαιτα περί των 1500 θερμίδων την ημέρα! Μια διατροφή 1500 θερμίδων, όμως, έτσι και αλλιώς θα οδηγήσει σε απώλεια βάρους για την πλειοψηφία των ατόμων που την ακολουθούν!
Επιπλέον, πολλές φορές τα αποτελέσματα που υπόσχονται τα συμπληρώματα αυτά ισχυρίζονται ότι βασίζονται σε επιστημονικές έρευνες. Όντως, μια έρευνα μπορεί να δείξει ότι το Χ συμπλήρωμα είναι αποτελεσματικό και μάλιστα αυξάνει το μεταβολισμό επί Υ φορές. Μόνο που αυτό μπορεί να ισχύει για κύτταρα που εξετάστηκαν σε δοκιμαστικό σωλήνα, εύρημα που δεν μπορεί να μεταφραστεί σε έναν ζωικό οργανισμό ή στο άνθρωπο, χωρίς επιπλέον μελέτες που μπορεί να διαρκέσουν χρόνια. Επίσης, η ποιότητα των ερευνών που γίγονται και δημοσιεύονται δεν είναι πάντα υψηλή. Ο αριθμός και τα χαρακτηριστικά του πληθυσμού που πήρε μέρος στην έρευνα πριν και μετά το πειραματικό μέρος (κύτταρα/ζώο/άνθρωπος, βάρος, Δείκτης Μαζας, Σώματος, διατροφικές συνήθειες, επίπεδο φυσικής δραστηριότητας, και άλλα), το πρωτόκολλο και το είδος της έρευνας, η στατιστική και κλινική σημαντικότητα των αποτελεσμάτων είναι μερικοί από τους παράγοντες που μπορούν να καθορίσουν την αξιοπιστία και ποιότητα μιας μελέτης και των ευρημάτων της. Επομένως, απλά και μόνο με τη χρήση ενός τέτοιου συμπληρώματος αδυνατίσματος, χωρίς παράλληλη μείωση της ενεργειακής πρόσληψης το βάρος δεν μειώνεται.
Πέρα από τα συμπληρώματα, τον τελευταίο καιρό και το πράσινο τσάι φημίζεται για τις “αποτοξινωτικές” ιδιότητές του και την αρωγή του στην αύξηση του μεταβολισμού, κάυση του λίπους και στην απώλεια βάρους, μεταξύ άλλων. Μάλιστα, μια εταιρεία στο Ην. Βασίλειο που πουλάει τσάι, διαφημίζε ότι το προιόν της αυξάνει το μεταβολισμό, καίει το λίπος και μειώνει την αποθήκευση τυυ λίπους, ρυθμίζει τα επίπεδα του σακχάρου και βοηθάει στην πέψη των τροφών, μοιώνει την όρεξη, ενώ βελτιώνει την όψη της επιδερμίδας. βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου, ενώ παράλληλα αποτοξινώνει τον οργανισμό και βοηθάει στην επίτευξη της απώλειας βάρους. Όταν ζητήθηκε από την εταιρεία να αποδείξει οτι το τσάι που πουλάει όντως επιτυχγάνει τα παραπάνω δεν μπόρεσε να αποδείξει κανέναν από αυτούς τους ισχυρισμούς. Κι όμως, το τσάι αυτό πωλούνταν σχεδόν 50 ευρώ, ενώ δεν ήταν τίποτε παραπάνω από το τυπικό τσάι. Αν και κάποιες έρευνες δείχνουν τα οφέλη του τσαγιού για τη μείωση της χοληστερόλης στους ανθρώπους χρειάζονται επιπλέον μακροπρόθεσμες μελέτες, με βελτιωμένα προτόκολλα, ώστε να υποστηριχθούν τα ωφέλη αυτά. Εαν σας αρέσει το τσάι, να το απολαύσετε, αλλά η κατανάλωσή του δεν θα έχει ώφελος στην απώλεια βάρους!
Κατά καιρούς βομβαρδιζόμαστε με πληροφορίες για τους πολλούς και διάφορους τρόπους που βοηθάνε στην επίτευξη απώλειας βάρους. Με την παχυσαρκία και την απώλεια βάρους να προβληματίζει ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, οι εύκολες λύσεις που παρουσιάζονται φαίνονται αρκετά ελκυστικές. Κάποιοι τρόποι απώλειας βάρους είναι πιο επικίνδυνοι, όπως η αγορά συμπληρωμάτων από το διαδύκτιο, ενώ άλλοι απλά δεν φέρουν αποτέλεσμα και μπορεί να δημιουργήσουν στα άτομα το αίσθημα ότι οι ιδιοι φταίνε και όχι το συμπλήρωμα. Όμως, η λύση δεν είναι κάποιο βοήθημα, η “αποτοξίνωση” ή “ειδικά” τρόφιμα, αλλά μια διατροφή μελετημένη για το κάθε άτομο, η οποία παρέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός για να λειτουργεί σωστά, ενώ επιτυγχάνεται σταδιακή απώλεια βάρους, και μέσω βελτίωσης του τρόπου ζωής διατήρηση της απώλειας αυτής!
Που πηγαίνει το λίπος όταν το καίμε; Πως φεύγει από το σώμα μας;
Η μείωση του σωματικού λίπους είναι ένας στόχος που πολλά άτομα έχουν. Πώς όμως χάνουμε λίπος, και πού πάει; Εξαφανίζεται; Μετατρέπεται σε μυς; Φεύγει με τον ιδρώτα;
Το σώμα μας είναι καλά δομημένο και λειτουργικό, με τέτοιο τρόπο, ώστε να επιβιώνει, και μέρος των λειτουργιών του είναι η αποθήκευση της περίσσειας ενέργειας (μακροθρεπτικών συστατικών) που λαμβάνουμε να μετατρέπεται και να αποθηκεύεται ως λίπος, και συγκεκριμένα ως τριγλυκερίδια στον λιπώδη ιστό.
Όταν το σώμα μας χρησιμοποιεί λίπος, τότε χρησιμοποιεί τα λιπαρά οξέα για παραγωγή ενέργειας, μέσω βιοχημικών αντιδράσεων που καταλήγουν στην παραγωγή διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και νερού (H2O).
Ουσιαστικά, λοιπόν, το λίπος μέσω βιοχημικών ενώσεων χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας και τα προϊόντα της “καύσης” του λίπους που παράγονται είναι το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό, τα οποία και εγκαταλείπουν το σώμα μας, μέσω των πνευμόνων και των ούρων και του ιδρώτα.
Αυτό σημαίνει ότι όταν ιδρώνουμε καίμε λίπος; Όχι ακριβώς! Ναι μεν, με την άσκηση (που θα ιδρώσουμε παραπάνω) χρησιμοποιούμε -“καίμε”- λίπος, η εφίδρωση από μόνη της δεν σημαίνει απώλεια λίπους!
Αν πίνουμε νερό θα χάσουμε παραπάνω λίπος; Ομοίως, και με την αυξημένη πρόσληψη υγρών που μπορεί να επιφέρει και αυξημένη διούρηση, δεν σημαίνει ότι θα χάσουμε λίπος!
Και πώς θα οδηγήσουμε το σώμα μας να χρησιμοποιήσει λίπος;
Καταρχάς, ανά πάσα στιγμή το σώμα μας χρησιμοποιεί υδατάνθρακες, αμινοξέα και λίπος για παραγωγή ενέργειας. Το σώμα μας χρειάζεται ενέργεια για να τις βασικές του λειτουργίες (αναπνοή, διατήρηση σταθερής θερμοκρασίας, κυτταρική λειτουργία, εγκεφαλική λειτουργία, καρδιακή λειτουργία κ.α.), για την φυσική δραστηριότητα, και την πέψη και τον μεταβολισμό της τροφής. Η χρήση του κάθε υποστρώματος (μακροθρεπτικού συστατικού) για την παραγωγή ενέργειας στα κύτταρα εξαρτάται από διάφορους παράγοντες, όπως το κύτταρο, το φύλλο, τις ορμόνες και το τρόφιμο που έχει καταναλωθεί.
Για να χρησιμοποιήσει το σώμα μας το ήδη αποθηκευμένο λίπος, και να μειωθούν οι “αποθήκες” λίπους, θα πρέπει να βρίσκεται το σώμα σε κατάσταση αρνητικού ισοζυγίου ενέργειας, δηλαδή να λαμβάνουμε λιγότερες θερμίδες από αυτές που χρειαζόμαστε. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με δύο τρόπους, την αύξηση της ενεργειακής κατανάλωσης μέσω φυσικής δραστηριότητας, και τη μείωση της προσλαμβανόμενης ενέργειας (δηλαδή των θερμίδων).
Συνοψίζοντας, το λίπος δεν φεύγει απλώς από το σώμα μας, αλλά χρησιμοποιείται, δηλαδή μεταβολίζεται, για την παραγωγή ενέργειας, και τα προϊόντα της χρήσης του λίπους από το σώμα, εκκρίνονται από τους πνεύμονες μέσω της εκπνοής, μέσω των ούρων και του ιδρώτα.
Πηγές:
- When somebody loses weight, where does the fat go?BMJ 2014; 349 doi: https://doi.org/10.1136/bmj.g7257
- El Bacha, T., Luz, M. & Da Poian, A. (2010) Dynamic Adaptation of Nutrient Utilization in Humans. Nature Education 3(9):8
- Da Poian, A. T., El-Bacha, T. & Luz, M. R.M.P. (2010) Nutrient Utilization in Humans: Metabolism Pathways. Nature Education 3(9):11
Χριστούγεννα για vegeterian
Τι τρώμε τα Χριστούγεννα όταν είμαστε vegeterian ή αν έχουμε καλεσμένους που είναι vegeterian;
Οι Χριστουγεννιάτικες συνταγές είναι κλασσικά μη-vegeterian, με το κρέας και τη γαλοπούλα να κυριαρχούν! Πώς μπορούμε να προσφέρουμε λοιπόν θρεπτικό και εύγευστο φαγητό σε άτομα που δεν έχουν στη διατροφή τους τα κύρια πιάτα των εορτών;
- Στις σαλάτες για έξτρα πρωτεΐνη μπορούν να αναμειχθούν όσπρια, όπως φασόλια και ξηροί καρποί!
- Σαν συνοδευτικό μπορούμε να κάνουμε χούμους από ρεβίθια πάνω σε ψημμένες αραβικές ή ελληνικές πίτες.
- Τα λαχανικά μπορούν να μαγειρευτούν με διαφορετικό, ευφάνταστο τρόπο. Μπορούμε να ψήσουμε ένα ολόκληρο κουνουπίδι με μπαχαρικά, να ψήσουμε πατάτες, και καραμελωμένα καρότα στο φούρνο, καθώς και ρύζι με κάρυ και λαχανικά.
- Ως πρώτο πιάτο μια βελουτέ κολοκυθόσουπα είναι απολαυστική, και συνοδεύεται με 1 γεμάτη κουταλιά της σούπας γιαούρτι στη μέση!
- Οι χορτόπιτες είναι μια εξαιρετική επιλογή. Από σπανακόπιτα/χορτόπιτα με τυριά, εως τάρτες με μπρόκολο και τυρί, και μανιταρόπιτα φτιάχνουμε απολαυστικές συνταγές για όλους.
- Μια πιατέλα τυριών δεν αποτυγχάνει ποτέ! Αγοράστε διάφορα τυριά και απλά βάλτε τα σε μια πιατέλα, μαζί με ξεροψημμένο ψωμί, κριτσίνια και κράκερ.
- Η σόγια μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πληθώρα συνταγών, αντί για κρέας. Είτε σε ριζότο, είτε σαν μπιφτέκια είναι μια καλή ιδέα για όσους την καταναλώνουν.
- Επίσης, μπορούμε να φτιάξουμε μπιφτέκια από ρεβίθια ή και φακές. Υπάρχουν αρκετές συνταγές στο διαδύκτιο!
- Τα γλυκά είναι το πιο εύκολο κομμάτι. Τα περισσότερα γλυκά είναι vegeterian. Αν, όμως, οι καλεσμένοι δεν τρώνε αυγά, τότε δοκιμάστε τάρτα φρούτων με βάση από μπισκότα χωρίς αυγά και vegan κέικ μπανάνας ή καρότου (θα βρείτε πληθώρα συνταγών στο διαδύκτιο), ή ψημμένα κωδώνια με μέλι και κανέλλα. Μια πιατέλα ή fondue με σοκολάτα και αποξηραμένα φρούτα επίσης είναι μια ωραία επιλογή που αρέσει σε όλους.
Πάρτε ιδέες από το BBC Good Food, την Minimalist Baker και τον Jamie Oliver.
Αλληλεπιδράσεις τροφίμων-φαρμάκων: τι πρέπει να προσέχουμε
Θα έχετε σίγουρα ακούσει ότι δεν πρέπει να καταναλώνουμε αλκοόλ όταν είμαστε σε αγωγή με αντιβιοτικά ή ότι τα άτομα που παίρνουν «Sintrom» δεν πρέπει να καταναλώνουν σπανάκι. Αυτές είναι δύο κλασικές περιπτώσεις αλληλεπίδρασης τροφίμων/θρεπτικών συστατικών και φαρμάκων, στις οποίες τα τρόφιμα ή συστατικά τους επηρεάζουν τη λειτουργία του φαρμάκου στον οργανισμό, επιδρώντας στην απορρόφηση, βιοδιαθεσιμότητα, το μεταβολισμό, τη δράση ή και την απομάκρυνσή του από τον οργανισμό.
Αρκετές είναι οι αλληλεπιδράσεις τροφίμων και φαρμάκων, οι οποίες πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη σωστή χρήση και αξιολόγηση της δράσης τού εκάστοτε φαρμάκου. Παρακάτω αναλύονται μερικές από τις πιο κοινές.
1. Χυμός γκρέιπφρουτ. Οι φουρανοκουμαρίνες του χυμού γκρέιπφρουτ αλληλεπιδρούν με πολλά φάρμακα, επιδρώντας στο μεταβολισμό τους. Οι στατίνες για τη μείωση της χοληστερόλης, τα αντισταμινικά, τα αντιυπερτασικά φάρμακα, τα αντισυλληπτικά και τα αντιόξινα είναι μεταξύ των φαρμάκων, των οποίων ο μεταβολισμός επηρεάζεται. Επομένως, καλύτερα να αποφύγετε την κατανάλωση του χυμού αυτού όταν παίρνετε τα φάρμακα αυτά.
2. Πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Η βαρφαρίνη («Sintrom») για την αραίωση του αίματος επιδρά με τις οδούς πήξης αίματος, οι οποίες εξαρτώνται από τη βιταμίνη Κ. Τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά είναι πλούσια σε βιταμίνη Κ, επομένως η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τής βιταμίνης αυτής οδηγεί σε μείωση της δράσης της βαρφαρίνης για αποφυγή θρομβώσεων. Αυτό, όμως, δε σημαίνει πλήρη αποφυγή των λαχανικών και της βιταμίνης Κ. Η πρόσληψή τους πρέπει να είναι μέτρια, αλλά σταθερή κάθε μέρα, και να αποφεύγονται οι διακυμάνσεις από μέρα σε μέρα.
3. Γλυκίριζα. Η γλυκίριζα είναι το φυσικό συστατικό με το οποίο φτιάχνεται η μαύρη γλυκόριζα, το οποίο μπορεί να μειώσει το κάλιο του οργανισμού και να οδηγήσει σε κατακράτηση νατρίου και υγρών. Όταν ο οργανισμός έχει έλλειψη καλίου, η δράση της διγοξίνης, ενός φαρμάκου για την καρδιακή ανεπάρκεια, αυξάνεται με αποτέλεσμα την εμφάνιση αρρυθμιών. Παράλληλα, η γλυκίριζα μπορεί να μειώσει τη δράση αντιυπερτασικών φαρμάκων ενώ και ο μεταβολισμός της βαρφαρίνης μπορεί να επηρεαστεί, οδηγώντας σε αύξηση του κινδύνου για θρόμβωση.
4. Υποκατάστατα αλατιού. Ασθενείς σε αγωγή με διγοξίνη, λόγω καρδιακής ανεπάρκειας, ή σε αναστολείς ΜΕΑ (αντιυπερτασικών φαρμάκων) πρέπει να είναι προσεκτικοί με τη λήψη υποκατάστατων αλατιού. Τα υποκατάστατα αυτά αντί για νάτριο περιέχουν κάλιο, το οποίο έχει την αντίθετη δράση από το νάτριο. Οι ασθενείς που λαμβάνουν διγοξίνη πρέπει να είναι προσεκτικοί με τα επίπεδα καλίου στο αίμα, καθώς σε περίπτωση υποκαλιαιμίας η διγοξίνη μπορεί να γίνει τοξική. Επιπλέον, τα άτομα που παίρνουν αναστολείς ΜΕΑ μπορεί να οδηγηθούν σε αύξηση του καλίου του αίματός τους.
5. Προϊόντα που περιέχουν το αμινοξύ τυραμίνη. Αρκετά φάρμακα επιδρούν στον καταβολισμό της τυραμίνης, όπως οι αναστολείς της μονοαμινοξειδάσης (αντικαταθλιπτικά), φάρμακα για το Πάρκινσον και άλλα. Όταν ένας ασθενής κάνει αγωγή με αυτά τα φάρμακα, καλό είναι να αποφύγει την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε τυραμίνη, όπως σοκολάτα, παλαιωμένα ή ζυμωμένα αλλαντικά, παλαιωμένα και ώριμα τυριά, ζυμωμένα προϊόντα σόγιας και βαρελίσια μπύρα.
6. Αλκοόλ. Το αλκοόλ μπορεί είτε να αυξήσει είτε να μειώσει τη δράση των φαρμάκων, με αποτέλεσμα να γίνουν από τοξικά για τον οργανισμό έως και άχρηστα. Μάλιστα, η χρήση αλκοόλ σε συνδυασμό με φάρμακα μπορεί να επιφέρει έντονες παρενέργειες του φαρμάκου, όπως τάση για έμετο, υπνηλία, ανώμαλη συμπεριφορά, πονοκέφαλο και απώλεια συντονισμού, ενώ μπορεί ακόμα να οδηγήσει σε καρδιακά προβλήματα, εσωτερική αιμορραγία, ηπατική βλάβη και προβλήματα αναπνοής.
Οι παραπάνω αλληλεπιδράσεις είναι μερικές από τις πιθανές επιδράσεις που μπορεί να έχει ένα τρόφιμο ή συστατικό του στη φαρμακευτική αγωγή, λαμβάνοντας υπόψη την ποικιλία τροφίμων, συστατικών καθώς και βοτάνων και θεραπευτικών ουσιών που είναι διαθέσιμα.
Η αποφυγή τους είναι σημαντική για την πρόσληψη της κατάλληλης δόσης, τη δράση του φαρμάκου, την αποφυγή παρενεργειών και επιπλοκών και τη διατήρηση της καλής κατάστασης θρέψης του ασθενούς.