Νηστεία: τι πρέπει να προσέξουμε;
Διανύουμε τη νηστεία της Σαρακοστής. Άλλοι την ακολουθούν κατά γράμμα, και άλλοι νηστεύουν μόνο τη Μεγάλη Εβδομάδα, ενώ βρίσκουμε νηστίσιμες συνταγές στο διαδίκτυο και την τηλεόραση.
Σε περιόδους νηστείας, η κατανάλωση ζωικών τροφίμων αποκλείεται. Έτσι, από τη διατροφή λείπουν το κρέας, το κοτόπουλο, το ψάρι, το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Επομένως, η νηστίσιμη διατροφή είναι δυνητικά χαμηλή σε ασβέστιο, σίδηρο, βιταμίνη Β12 και ω-3 λιπαρά οξέα, ενώ ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δώσουμε και στην πρόσληψη επαρκούς πρωτεΐνης.
Τι πρέπει, λοιπόν, να προσέξουμε στη διατροφή μας κατά τη διάρκεια της νηστείας;
1. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα αποτελούν πηγή πρωτεΐνης και ασβεστίου. Κατά τη νηστεία, η κατανάλωση γάλακτος και γαλακτοκομικών απαγορεύεται, λόγω της ζωικής τους προέλευσης. Το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το σπανάκι, το σουσάμι, το ταχίνι, και τα αμύγδαλα αποτελούν εναλλακτικές πηγές ασβεστίου, ενώ μπορείτε να επιλέξετε και νηστίσιμα γάλατα, όπως σόγιας, αμυγδάλου, ρυζιού, καρύδας και βρώμης. Τα ροφήματα αυτά είναι εμπλουτισμένα με ασβέστιο, βιταμίνη D και βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Αν και στην πλειοψηφία τους περιέχουν έως και τέσσερα κουταλάκια του γλυκού σάκχαρα, υπάρχουν και επιλογές χωρίς προσθήκη ζάχαρης.
2. Η έλλειψη σιδήρου είναι η πιο κοινή διατροφική έλλειψη. Ο αιμικός σίδηρος που βρίσκεται στα ζωικά προϊόντα, όπως το κρέας και το κοτόπουλο, είναι πιο βιοδιαθέσιμος σε σχέση με τον μη-αιμικό σίδηρο, που βρίσκουμε στα όσπρια και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά. Αυτό που μπορούμε να κάνουμε για να αυξήσουμε τη βιοδιαθεσιμότητά του μη-αιμικού σιδήρου είναι να συνδυάσουμε τα όσπρια με πηγή βιταμίνης C, όπως λεμόνι, και μια πλούσια σαλάτα με ντομάτα, πιπεριές, λάχανο ή μπρόκολο! Επίσης, καλό είναι να αποφύγουμε την κατανάλωση τσαγιού ή καφέ κοντά στα γεύματά μας.
3. Τη βιταμίνη Β12 τη βρίσκουμε σε ζωικά και γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά κατά τη διάρκεια της νηστείας, καλές πηγές είναι κυρίως τα οστρακοειδή, και τα εμπλουτισμένα δημητριακά πρωινού. Επίσης, το Μarmite, το οποίο είναι εκχύλισμα μαγιάς που αλείφεται στο ψωμί και το βρίσκουμε και σε ελληνικά σούπερ-μάρκετ είναι καλή πηγή βιταμινών του συμπλέγματος Β.
4. Τα ω-3 λιπαρά είναι απαραίτητα για τη διατροφή μας και η καλύτερη πηγή είναι το ψάρι. Στη νηστεία μπορούμε να πάρουμε ω-3 λιπαρά οξέα από ξηρούς καρπούς και σπόρους, πχ. καρύδια, σπόρους chia και αλεσμένο λιναρόσπορο. Άλλες μη-ζωικές πηγές ω-3 λιπαρών οξέων, αποτελούν τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά, οι σταυρανθή και τα φασόλια. Πριν και μετά τη νηστεία είναι καλό να καταναλώνουμε τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα ψάρι για να αυξήσουμε την πρόσληψη ω-3 λιπαρών οξέων.
5. Η επαρκής πρόσληψη πρωτεϊνών είναι απαραίτητη, ειδικά σε περίοδο νηστείας. Τα όσπρια και τα θαλασσινά αποτελούν πολύ καλές πηγές πρωτεϊνών και είναι καλό να τα καταναλώνουμε συχνά κατά τη διάρκεια της νηστείας. Μαζί με τα όσπρια είναι απαραίτητο να καταναλώνουμε και δημητριακά, όπως ψωμί ή ρύζι, και πατάτα (πχ. φακόρυζο, ή ρεβίθια με πλιγούρι), καθώς τα όσπρια δεν περιέχουν όλα τα απαραίτητα αμινοξέα που χρειαζόμαστε, και έτσι με την προσθήκη δημητριακών ή πατάτας βελτιώνουμε το προφίλ αμινοξέων του πιάτου μας. Μπορείτε επίσης να προσθέστε όσπρια στις σαλάτες σας, και να επιλέξτε συνταγές με θαλασσινά. Τα μανιτάρια αν και θεωρούνται πηγές πρωτεΐνης, στην πραγματικότητα περιέχουν όση πρωτεΐνη έχουν και τα λαχανικά, οπότε δεν μπορούν να αντικαταστήσουν το κρέας!
Μπορούμε να νηστέψουμε χωρίς να επηρεάσουμε αρνητικά την ποιότητα της διατροφής μας, αρκεί να προσέξουμε τα παραπάνω. Η ποικιλία στη διατροφή μας είναι απαραίτητη, αλλά και η οργάνωση είναι πολύ σημαντική, έτσι ώστε να έχουμε καθημερινά πηγές πρωτεΐνης, ασβεστίου και σιδήρου στο πιάτο μας.
Pre-Pregnancy Excess Weight Association with Maternal Sociodemographic, Anthropometric and Lifestyle Factors and Maternal Perinatal Outcomes
Papandreou D, Mantzorou M, Tyrovolas S, Pavlidou E, Antasouras G, Psara E, Poulios E, Vasios GK, Giaginis C. Pre-Pregnancy Excess Weight Association with Maternal Sociodemographic, Anthropometric and Lifestyle Factors and Maternal Perinatal Outcomes. Nutrients. 2022; 14(18):3810. https://doi.org/10.3390/nu14183810
Background: Pre-pregnancy excess weight is an important factor for adverse maternal perinatal outcomes; however, data for Greek women remain limited. Therefore, the aim of the present work was to evaluate the relation between pre-pregnant weight status and sociodemographic, anthropometric and lifestyle factors and maternal perinatal outcomes. Methods: In the present cross-sectional study, 5133 healthy women were enrolled from nine different Greek regions after applying specific inclusion and exclusion criteria. Validated questionnaires were used to assess the sociodemographic characteristics and certain lifestyle factors of the study population. Anthropometric and clinical data were retrieved from medical history files of the women, including measured weight in the first weeks of pregnancy and right before delivery, and maternal perinatal outcomes. Women’s weights and heights were also measured 2–5 years postpartum by trained nutritionists. Non-adjusted and adjusted statistical analysis was performed to assess whether pre-pregnancy weight status was associated with sociodemographic, anthropometric and lifestyle factors and maternal perinatal outcomes. Results: In pre-pregnancy, 17.5% of the women were overweight, and 4.9% were classified as obese. These rates were increased 2–5 years postpartum, reaching 21.0% for overweight and 9.6% for obese women. Pre-pregnancy overweight/obesity were associated with older maternal age, higher prevalence of overweight/obesity at 2–5 years postpartum and nonexclusive breastfeeding, as well as increased rates for preterm birth and pregnancy-induced hypertension after multiple adjustments. Conclusions: Overweight and obesity rates were high among women of childbearing age in Greece. These findings highlight the urgent need for healthy lifestyle promotion and targeted obesity prevention and intervention schemes among women of reproductive age.
Το υπερβάλλον σωματικό βάρος πριν από την εγκυμοσύνη είναι ένας σημαντικός παράγοντας για τις δυσμενείς περιγεννητικές εκβάσεις για την μητέρας. Ωστόσο, τα στοιχεία για τις Ελληνίδες παραμένουν περιορισμένα. Ως εκ τούτου, ο στόχος της παρούσας μελέτης ήταν να αξιολογήσει τη σχέση μεταξύ της κατάστασης βάρους πριν την εγκυμοσύνη και των κοινωνικοδημογραφικών, ανθρωπομετρικών παραγόντων και παραγόντων τρόπου ζωής και των μητρικών περιγεννητικών εκβάσεων.
Στην παρούσα συγχρονική μελέτη, 5133 υγιείς γυναίκες εντάχθηκαν από εννέα διαφορετικές ελληνικές περιφέρειες μετά την εφαρμογή συγκεκριμένων κριτηρίων ένταξης και αποκλεισμού. Χρησιμοποιήθηκαν επικυρωμένα ερωτηματολόγια για την αξιολόγηση των κοινωνικοδημογραφικών χαρακτηριστικών και ορισμένων παραγόντων του τρόπου ζωής του πληθυσμού της μελέτης. Τα ανθρωπομετρικά και κλινικά δεδομένα ανακτήθηκαν από αρχεία ιατρικού ιστορικού των γυναικών, συμπεριλαμβανομένου του μετρημένου βάρους τις πρώτες εβδομάδες της εγκυμοσύνης και ακριβώς πριν τον τοκετό, και των περιγεννητικών αποτελεσμάτων της μητέρας. Το βάρος και το ύψος των γυναικών μετρήθηκαν επίσης 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό από εκπαιδευμένους διατροφολόγους. Πραγματοποιήθηκε στατιστική ανάλυση για να εκτιμηθεί εάν η κατάσταση βάρους πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με κοινωνικοδημογραφικούς, ανθρωπομετρικούς παράγοντες και παράγοντες τρόπου ζωής και με τα μητρικά περιγεννητικά αποτελέσματα.
Στην προ της εγκυμοσύνης περίοδο, το 17,5% των γυναικών ήταν υπέρβαρες και το 4,9% ταξινομήθηκαν ως παχύσαρκες. Αυτά τα ποσοστά αυξήθηκαν 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό, φτάνοντας το 21,0% για τις υπέρβαρες και το 9,6% για τις παχύσαρκες γυναίκες. Το υπέρβαρο/παχυσαρκία πριν από την εγκυμοσύνη συσχετίστηκε με μεγαλύτερη ηλικία της μητέρας, υψηλότερο επιπολασμό υπέρβαρου/παχυσαρκίας στα 2-5 χρόνια μετά τον τοκετό και μη αποκλειστικό θηλασμό, καθώς και αυξημένα ποσοστά πρόωρου τοκετού και υπέρτασης που προκαλείται από εγκυμοσύνη μετά από πολλαπλές προσαρμογές.
Τα ποσοστά υπέρβαρου και παχυσαρκίας ήταν υψηλά στις γυναίκες σε αναπαραγωγική ηλικία στην Ελλάδα. Αυτά τα ευρήματα υπογραμμίζουν την επείγουσα ανάγκη για προώθηση υγιεινού τρόπου ζωής και στοχευμένα προγράμματα πρόληψης και παρέμβασης της παχυσαρκίας μεταξύ των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας.
Το άρθρο είναι ελεύθερο προς ανάγνωση στη σελίδα του επιστημονικού περιοδικού εδώ. Τα πνευματικά δικαιώματα ανήκουν στους συγγραφείς.
Τα διατροφικά νέα της εβδομάδας 13-18 Φεβρουαρίου 2017
1. Μια νέα έρευνα υποδεικνύει ότι η διατροφή επηρεάζει τον κίνδυνο ανάπτυξης συγκεκριμένων μορφών καρκίνου του π. εντέρου, αλλάζοντας το μικροβίωμα του εντέρου. http://www.medicalnewstoday.com/articles/315465.php
2. Μια πρόσφατη έρευνα 8 εβδομάδων σε 81 υγιείς ενήλικες έδειξε ότι η κατανάλωση δημητριακών ολικής άλεσης οδηγεί σε ανάπτυξη επιθυμητών βακτηρίων του εντέρου και σε βελτίωση της λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. http://www.medicalnewstoday.com/articles/315727.php
3. Στις 15 Φεβρουαρίου ήταν η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Παιδικού Καρκίνου. http://www.aegeandoctors.gr/eidiseis/pagkosmia-imera-kata-tou-paidikoy-k...
4. Η υπέρμετρη χρήση tablet, έξυπνων τηλεφώνων (smartphones) και παρακολούθηση τηλεόρασης μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση σωματικού βάρους στους εφήβους, όπως αναδυκνείει μια νέα έρευνα. Μάλιστα, οι έφηβοι που χρησιμοποιούσαν τις παραπάνω συσκευές για πάνω από 5 ώρες την ημέρα βρίσκονταν ήταν 2 φορές πιο πιθανό να πίνουν ροφήματα με ζάχαρη και να να μην ασκούνται, ενώ βρίσκονταν σε 43% μεγαλύτερο κίνδυνο να γίνουν παχύσαρκοι και είναι 74% πιο πιθανό να έχουν ποιοτικό ύπνο, σε σχέση με εκείνους που δεν χρησιμοποιούν τις συσκευές! Η ασυναίσθητη κατανάλωση φαγητού παράλληλα με την ενασχόληση με οθόνες/συσκευές είναι γεγονός, ενώ δεν συνειδοποιείται ο κορεσμός! https://consumer.healthday.com/kids-health-information-23/adolescents-an...
5. Διαβάστε το άρθρο μου για τη δίαιτα των "μονάδων". Μια παράδοξη δίατα, με αντικρουόμενους κανόνες, που δεν τεκμηριώνεται επιστημονικά! http://mantzorou.gr/el/blog/anorthodoxes-diaites-meros-z-i-diaita-ton-mo...
6. Πώς μπορούμε να τραφούμε σωστά και οικονομικά; http://www.protothema.gr/ugeia/article/328553/trofima-hamilou-kostous-al...
7. Η παραπληροφόρηση γύρω από τη διατροφή είναι δυνητικά επικίνδυνη για όσους ακολουθούν παράδοξα, μη εξατομικευμένα προγράμματα διατροφής, τα οποία δεν βασίζονται σε επιστημονικά ευρήματα και συστάσεις εγκεκριμένων οργανισμών. Είναι θέμα προσωπικής και δημόσιας υγείας να λαμβάνουμε έγκυρες πληροφορίες, όχι μόνο για θέματα διατροφής, αλλά και υγείας, από τους αρμόδιους ειδικούς, με επαγγελματικές διαπιστεύσεις (πχ. άδεια ασκήσεως επαγγέλματος), για τη δική μας ασφάλεια! Και μην ξεχνάτε ότι αν κάτι είναι πολύ καλό για να είναι αληθινό, τότε μάλλον δεν ισχύει!
Βρείτε τους κατόχους άδειας ασκήσεως επαγγέλματος του διαιτολόγου-διατροφολόγου εδώ:
http://www.hda.gr/…/ΑΔΕΙΑ-ΑΣΚΗΣΕΩΣ-ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΟΣ_20012017.pdf
Μην ξεχάστε να κάνετε like στη σελίδα μου στο facebook, ώστε να διαβάζετε τα νέα πάνω στη διατροφή, καθημερινά!
Καφές: αγαπημένο ρόφημα με ευεργετικές ιδιότητες
O καφές είναι από τα αγαπημένα ροφήματα, με 400 δισεκατομμύρια κούπες καφέ να πωλούνται το χρόνο, ανά τον κόσμο. Μια κούπα καφέ, σκέτο, χωρίς γάλα και ζάχαρη, έχει σχεδόν μηδενικές θερμίδες, ενώ είναι πλούσιος σε αντιοξειδωτικά, ακόμη και αν είναι αποκαφεϊνωμένος.
Μάλιστα, στην Αμερική, ο καφές αποτελεί τη μεγαλύτερη πηγή αντιοξειδωτικών. Πολλές είναι οι έρευνες που έχουν γίνει γύρω από την ευεργετική του δράση στην υγεία, με τη βιβλιογραφία να δείχνει ότι σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για εμφάνιση αρκετών ασθενειών.
Πιο συγκεκριμένα, η κατανάλωση καφέ φαίνεται να προστατεύει από το διαβήτη τύπου 2, μέσω έμμεσου ελέγχου των ορμονών του φύλου, που παίζουν ρόλο στην εμφάνιση της νόσου. Μάλιστα, η αύξηση της κατανάλωσης καφέ σε πάνω από 1 κούπα καφέ την ημέρα σε χρονική περίοδο 4 ετών, μείωσε τον κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2 κατά 11%, για τα επόμενα 4 χρόνια.
Η υψηλή κατανάλωση καφέ και καφεΐνης συνδέεται με μικρότερη επίπτωση της άνοιας και της νόσου Parkinson, ενώ η καφεΐνη μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο της κινητικότητας σε άτομα που ήδη πάσχουν από τη νόσο.
Η τακτική κατανάλωση καφέ συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης πρωτογενούς σκληρωτικής χολαγγειίτιδας, μια σπάνια αυτοάνοση νόσος. Μάλιστα, σε άτομα που καταναλώνουν αλκοόλ, η κατανάλωση καφέ μπορεί να μειώσει την επίπτωση της κίρρωσης του ήπατος και το θάνατο λόγω αυτής της νόσου, ακόμα και αν ο καφές δεν περιέχει καφεΐνη.
Επιπλέον, η κατανάλωση καφέ φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο για καρκίνο του ήπατος κατά 40%, ενώ με κατανάλωση πάνω από 3 κούπες καφέ την ημέρα ο κίνδυνος μειώνεται κατά 50%!
Όσον αφορά τα καρδιαγγειακά νοσήματα, η μέτρια κατανάλωση καφέ προστατεύει από την συγκοπή, ενώ η κατανάλωση 4 καφέδων την ημέρα μειώνει τον κίνδυνο συγκοπής κατά 11%.
Από την άλλη πλευρά, άτομα με υπέρταση που δυσκολεύονται να την ελέγξουν, είναι καλό να αποφεύγουν την κατανάλωση καφέ, και να τον αντικαταστήσουν με ντεκαφεϊνέ.
Η υπερκατανάλωση καφέ μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες επιπτώσεις, όπως αίσθημα άγχους, ειδικά σε άτομα με προϋπάρχον σύνδρομο άγχους, ενώ συνδέεται με συμπτώματα κατάθλιψης.
Επιπλέον, η κατανάλωση καφέ αργά το απόγευμα ή το βράδυ μπορεί να επιφέρει διαταραχές ύπνου. Υψηλή κατανάλωση καφεΐνης μειώνει τις πιθανότητες για εγκυμοσύνη, επομένως συστήνεται μείωση της κατανάλωσής του από γυναίκες που επιθυμούν να κυοφορήσουν.
Παράλληλα, οι εγκυμονούσες πρέπει να αποφεύγουν τον συμβατικό καφέ, καθώς τα έμβρυα είναι ευαίσθητα στην καφεΐνη την οποία μεταβολίζουν αργά. Επίσης, ο μη φιλτραρισμένος καφές, όπως ο ελληνικός ή ο γαλλικός, που γίνεται σε καφετιέρα χωρίς φίλτρο, περιέχουν περισσότερη καφεστόλη, η οποία αυξάνει την κακή χοληστερόλη «LDL».
Ο καφές περιέχει πληθώρα συστατικών, συμπεριλαμβανομένης της καφεΐνης και αντιοξειδωτικών. Μέχρι 6 κούπες καφέ την ημέρα δεν φαίνεται να έχουν αρνητική επίδραση στη θνησιμότητα, αν και τα οφέλη φαίνονται και σε κατανάλωση 1-2 κούπες καφέ την ημέρα, ενώ όλο και περισσότερες έρευνες αναγνωρίζουν τα οφέλη του στην υγεία.
Βέβαια, οι έρευνες επικεντρώνονται σε σκέτο καφέ, ενδεχομένως με λίγη ζάχαρη ή γάλα, και όχι στα ροφήματα που περιέχουν αρκετή ζάχαρη ή σιρόπι και σαντιγί.
Επομένως, απολαύστε τον καφέ σας, είτε έχει είτε όχι καφεΐνη, και προτιμείστε τον σκέτο ή προσθέστε λίγη ζάχαρη ή μη θερμιδικά γλυκαντικά ή/και λίγο γάλα.